Nowy podział sektorów FIS Poznań, Gdańsk i Kraków

Liczba operacji lotniczych obsługiwanych przez Służbę Informacji Powietrznej (FIS) Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej systematycznie rośnie. W roku 2019 informatorzy FIS PAŻP obsłużyli ich aż 260 000. W parze z coraz większym natężeniem ogólnego ruchu lotniczego idzie jednak także rosnąca ilość korespondencji radiowej, co utrudnia efektywne zapewnianie służby FIS i powoduje konieczność przeprowadzenia zmian w strukturach przestrzeni niekontrolowanej. Proces ten rozpoczął się wiosną bieżącego roku i niebawem obejmie kolejne obszary Polski.

Wdrożona w kwietniu reorganizacja przestrzeni powietrznej obejmującej centralno-wschodnią Polskę podzieliła sektor FIS Warszawa na dwie części. Teraz PAŻP planuje dalsze kroki, polegające na przeprowadzeniu podziału kolejnych sektorów FIS: Poznań, Gdańsk i Kraków. Reorganizacja tych struktur ma nastąpić na początku 2021 roku i będzie zarazem jednym z etapów przesuwania granic pomiędzy sektorami FIS.

Modernizacje mają pozwolić na zmniejszenie ilości jednoczesnych transmisji radiowych na częstotliwości danego sektora FIS w porach największego ruchu lotniczego. Zwiększą tym samym możliwości i skuteczność zapewniania służby alarmowej oraz służby informacji powietrznej. Dzięki nim zmniejszy się obciążenie pracą informatorów FIS, a zarazem podniesie ich świadomość sytuacyjna. To z kolei poprawi ogólny poziom bezpieczeństwa operacji lotniczych – także tych odbywających się na styku przestrzeni niekontrolowanej i niekontrolowanej.

Charakter zmian

Z chwilą wprowadzenia modernizacji, sektory FIS Poznań, Gdańsk i Kraków zostaną podzielone na dwie części nazwane umownie: „wschód” i „zachód” w sektorach Gdańsk i Kraków oraz „północ” i „południe” w sektorze Poznań. Umownie, ponieważ w każdej z nich będzie obowiązywał ten sam znak wywoławczy: „Kraków Informacja”, „Poznań Informacja” oraz „Gdańsk Informacja”. Różne będą natomiast częstotliwości przeznaczone do rozmów załóg z informatorami FIS. W każdym sektorze będzie obowiązywać pasmo dotychczasowe oraz nowe, uruchamiane dodatkowo podczas dużego natężenia ruchu.

Częstotliwości radiowe po wprowadzeniu podziału:

FIS KRAKÓW: dotychczasowa – zachód 119,275 MHz; dodatkowa – wschód 119,950 MHz
FIS GDAŃSK: dotychczasowa – wschód 127,150 MHz; dodatkowa – zachód 125,275 MHz
FIS POZNAŃ: dotychczasowa – północ 126,300 MHz; dodatkowa – południe 127,250 MHz

Nowe linie podziału sektorowego zostały ustanowione w sposób możliwie najbardziej funkcjonalny i intuicyjny. Wprowadzany podział sektorów FIS wraz z obowiązującymi częstotliwościami będzie można znaleźć na wydawanej przez PAŻP mapie ICAO 1:500 000 oraz w AIP.

Obsada sektorów FIS ma być  uzależniona od ilości operacji lotniczych i elastycznie dopasowywana do potrzeb operacyjnych, co pozwoli usprawnić organizację pracy personelu operacyjnego FIS. Przy dużym natężeniu ruchu lotniczego obydwa pasma mają być obsługiwane przez dwóch informatorów, przy czym dla okresów o mniejszym natężeniu ruchu lotniczego obsada będzie elastycznie redukowana do jednego informatora, obsługującego obydwa sektory i częstotliwości – czyli tak, jak odbywa się to teraz.


Apel do pilotów

Podobnie jak w przypadku podziału sektora warszawskiego, tak i teraz implementacja nowych rozwiązań będzie wymagała od wszystkich zainteresowanych stron, zwłaszcza w okresie początkowym, szczególnej ostrożności.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej zwraca uwagę, by już po wprowadzeniu podziału piloci pilnowali miejsca zmiany częstotliwości pomiędzy sektorami tak, aby pozostać w zasięgu radiostacji obsługującej konkretne pasmo i nie utracić łączności ze Służbą Informacji Powietrznej.

Dyscyplina pilotów przy zgłaszaniu stosownej częstotliwości pozwoli usprawnić pracę informatorów FIS, ale będzie miała także znaczenie dla załóg pozostałych statków powietrznych wykonujących już operacje w danym sektorze. Dzięki temu także inni użytkownicy przestrzeni powietrznej będą mieli lepszą świadomość sytuacji ruchowej. W przypadku przestrzeni powietrznej klasy G, w której w dużej mierze operuje lotnictwo ogólne i gdzie nie ma obowiązku zgłaszania się drogą radiową na FIS, a za zachowanie separacji między statkami powietrznymi odpowiadają sami piloci, świadomość obecności innego ruchu lotniczego ma ogromne znaczenie.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej zwraca się z prośbą do użytkowników niekontrolowanej przestrzeni powietrznej o wyrozumiałość i współpracę tak, aby wdrożenie nowego podziału nie było uciążliwe.

Okiem pilota

Płynne zmiany w wielkości obsady na sektorach FIS nie wpłyną na technikę pracy pilotów, dla których nadal wyznacznikiem pozostanie kontakt z określoną częstotliwością radiową. Dzięki podziałowi jednak załogi odczują różnicę w dostępności komunikacji za sprawą zredukowania tłoku w eterze i zmniejszenia nakładających się na siebie transmisji radiowych.

W stosunku do lotów wykonywanych przed datą wdrożenia podziału, piloci będą się natomiast musieli przyzwyczaić do kilku nowych sytuacji:

• jeśli trasa lotu wiedzie przez dwa sektory FIS, konieczne będzie przejście z „Poznań Informacja” na „Poznań Informacja” (i analogicznie Gdańsk/Kraków Informacja” na „Gdańsk/Kraków Informacja”), polegające na zmianie częstotliwości radiowej bez zmiany znaku wywoławczego sektora FIS;
• w przypadkach, kiedy jeden informator będzie obsługiwał w tym samym czasie obydwie części sektora FIS Poznań (i analogicznie dwie części sektora Gdańsk/Kraków), po zmianie pasma piloci usłyszą w radiu ten sam głos, co na poprzedniej częstotliwości;
• może się zdarzyć, że piloci będą słyszeć jedynie informatora FIS prowadzącego łączność ze statkiem powietrznym, ale już nie transmisję zwrotną. Najczęściej będzie to wynikało z obsługiwania dwóch sektorów FIS (i dwóch częstotliwości radiowych) przez jednego informatora, podczas gdy nie słyszące się statki powietrzne będą odbierały wyłącznie jedną z tych częstotliwości.

W kwestii nowego podziału sektorów FIS Poznań, Gdańsk i Kraków na portalu dlapilota.pl prowadzone były konsultacje społeczne. Ich wyniki zostały przekazane Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.