Nie żyje ppłk pil. Stanisław Jastrzębski

18 stycznia 2024 roku, odleciał do „Niebieskiej Eskadry” wieloletni członek Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa – Ppłk pil. Stanisław Jastrzębski.

Był wspaniałym, prawym człowiekiem i kolegą. Niezłomnym patriotą, który nie zawahał się w chwili próby stanąć do walki z wrogami naszej Ojczyzny. Kochał lotnictwo i historię. Wyrażał tą swoją miłość w wielu publikacjach książkowych. Odszedł nagle, pozostawiając po sobie pustkę i nas - przyjaciół i Rodzinę - w żałobie...

Żegnaj Przyjacielu. Będzie nam Ciebie brakowało.
Cześć Twojej Pamięci!

Stanisław Jastrzębski (s. Edwarda i Karoliny z d. Wiśniowskiej) urodził się 13 listopada 1929r. w miejscowości Bybło, w woj. Stanisławowskim. Naukę w szkole podstawowej rozpoczął w miejscowości Bybło (pow. Rohatyn), a ukończył w Stanisławowie, gdzie ojciec, Edward Jastrzębski, otworzył zakład krawiecki. W marcu 1942 roku nauczyciel Gawłowski zaproponował przyjęcie Stanisława Jastrzębskiego do konspiracji.

Zgodę wyraził dowódca plutonu Armii Krajowej w Stanisławowie prof. Ziomek, przedwojenny oficer rezerwy i nauczyciel języka polskiego. Uczył w szkole podstawowej przy ul. Kamińskiego do której uczęszczał Stanisław Jastrzębski i w której złożył przysięgę konspiracyjną na wierność Ojczyźnie. Otrzymał pseudonim „Smyk” i był łącznikiem w oddziale. Roznosił meldunki, wysyłał i odbierał pocztę, przenosił broń i amunicję. Bywało, że uczestniczył w odprawach dowódcy. Jako chłopiec nie zwracał uwagi niemieckiego okupanta. Pluton w Stanisławowie wchodził w skład 48 Pułku Piechoty Armii Krajowej.

W sierpniu 1944r. za zgodą przełożonych wstąpił do Istriebitielnego Batalionu organizującego się przy ul. Kolejowej w Stanisławowie (drugi batalion organizował się przy ul. Bilińskiego). Bataliony były polskimi jednostkami samoobrony wspierającymi wojsko walczące z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii na zapleczu frontu.

Stanisław Jastrzębski pełnił służbę wartowniczą przy obiektach wojskowych, urzędach i szlakach komunikacyjnych. Konwojował repatriantów wyjeżdżających z Kresów do Polski.

Brał udział w walkach z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii. W marcu 1946r. został zwolniony z Istriebitielnego Batalionu i wraz z rodziną wyjechał transportem kolejowym do Polski. Zamieszkali w Oleśnicy. W roku 1946 ukończył gimnazjum. W roku 1948 zdał maturę w miejscowym liceum. W tym samym roku, spełniając swoje marzenia wstąpił ochotniczo do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie.

Po okresie rekruckim złożył przysięgę wojskową na placu apelowym w otoczeniu rodziny i znajomych. Po kolejnych badaniach lekarskich został zakwalifikowany na kurs pilotów szturmowych. Teoretyczny program nauki obejmował: historię lotnictwa, nawigację, meteorologię, podstawowe elementy lotu, technikę startu i lądowania, budowę płatów i silników samolotów, przeznaczenie przyrządów pokładowych, uzbrojenie, zasady walki powietrznej, rozpoznanie, bombardowanie, postępowanie w przypadkach awaryjnych. Szkolenie praktyczne rozpoczął w kwietniu 1949r. na samolocie UT-2. Instruktorem był mjr pil. Edward Szafrański, nazywany powszechnie „Szafranem”. W tym czasie wykładowcami byli między innymi: Kazimierz Daniluk, Eugeniusz Grysiewicz, Kazimierz Jajszczyk.

Kolejne szkolenie na samolocie Po-2 i samolocie bojowym Ił-2. W dniu 3 września 1950r. promowany na stopień chorążego w specjalności pilota lotnictwa szturmowego. Otrzymał przydział do 5 Pułku Lotnictwa Szturmowego w Elblągu, będącego w składzie 8 Dywizji Lotnictwa Szturmowego. Dowódcą pułku był ppłk pil. Jan Raczkowski. W lotne dni ćwiczył działania bojowe zarówno w dzień jak i w nocy.

Zdarzały się wspólne ćwiczenia z eskadrami myśliwskimi z Malborka. Mając wykształcenie średnie i maturę oraz bardzo dobre osiągnięcia lotnicze został w 1952r. zakwalifikowany na szkolenie w Akademii Lotniczej w Monino koło Moskwy. Do wyjazdu nie doszło. Informacja wojskowa ustaliła, że Stanisław Jastrzębski zataił w dokumentach fakt służby w Armii Krajowej podczas okupacji. Stał się ofiarą „czystki politycznej”. Aresztowany i osadzony początkowo w więzieniu przy ul. Koszykowej w Warszawie.

Po kilku dniach przeniesiony do więzienia na ulicę Rakowiecką gdzie trafił do celi nazywanej „ogólniakiem”, w której przebywało około dwieście osób. Od kwietnia do sierpnia 1952r. siedział w więzieniu bez śledztwa. Nikt z nim nie rozmawiał, nie przedstawiono zarzutów. Zapewne było to celowe działanie Służby Bezpieczeństwa aby go złamać i doprowadzić do beznadziejności. Po ponad pięciu miesiącach zwolniony z więzienia i usunięty z wojska. Powrócił do rodziny w Oleśnicy. Po roku 1956 trzykrotnie powoływany na przeszkolenie w Dowództwie Wojsk Lotniczych w Warszawie. Uczestniczyli w nich lotnicy usunięci z wojska jako osoby „niepewne politycznie”. Szkolenie przygotowywało ich do służby jako pilotów rezerwy. Każde ze szkoleń kończyło się awansem na wyższy stopień oficerski.

Ukończył Wydział Prawa na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1956-1975 radca prawny w Zakładach Azotowych w Chorzowie. Po wygraniu konkursu od 1 grudnia 1975r. dyrektor w Przedsiębiorstwie Zaopatrzenia Materiałowo-Technicznego Budownictwa Rolniczego „Techrol” w Katowicach. Po rozwiązaniu przedsiębiorstwa, pracował w różnych firmach jako radca prawny.

1 lutego 1990 roku przeszedł na emeryturę. Jednocześnie w okresie 1962-1985 był zatrudniony na 1/2 etatu jako radca prawny w Wojskowych Zakładach Mechanicznych w Siemianowicach Śląskich. Był tam prezesem Klubu Oficerów Rezerwy. Członek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Chorzowie i Katowicach.

Członek Zarządu Krajowego Środowiska Żołnierzy Polskiej Samoobrony w Warszawie.

Napisał i wydał piętnaście książek, w tym: „Moje Kresy wczoraj i dziś”, „Zarys historii wzajemnych stosunków polsko - ukraińskich od czasów najdawniejszych do współczesności”, „Oko w oko z banderowcami”, „Lotnicze wspomnienia z młodości”, „Kolaboracja Ukraińców z ZSRR i Niemcami podczas II wojny światowej”. Posiadał nalot około 500 godzin. Latał na samolotach UT-2, Po-2, Ił-2.

Za swoje nieprzeciętne zasługi był wielokrotnie odznaczany i wyróżniany.

Odznaczenia: Krzyż Armii Krajowej, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Partyzancki, Krzyż Niezłomnych, Kombatancki Krzyż Zasługi, Odznaka Obrońcy Polskiej Ludności na Kresach Południowo-Wschodnich II RP, Odznaka Syn Pułku i inne.

Żegnaj Przyjacielu. Cześć Twojej Pamięci!

Ostatnie pożegnanie odbędzie się w dniu 20 stycznia 2024 roku o godzinie 12:30 na cmentarzu  parafii p.w. Ducha Świętego, ul. Dąbrowskiego, w Chorzowie.