60 lat działalności krakowskiej wieży

Dokładnie 60 lat temu, 29 lutego 1964 r. kontrolerzy z wieży krakowskiego lotniska przyjęli pierwszy samolot pasażerski Polskich Linii Lotniczych LOT z Warszawy. Obecnie w Krakowie-Balicach codziennie kontrolerzy ruchu lotniczego obsługują średnio liczbę 200 operacji lotniczych ACC/TWR/APP, a w 2023 r. krakowski ośrodek PAŻP obsłużył łącznie 71 258 takich operacji.

Z tej okazji wszystkim pracownikom krakowskiej wieży kontroli lotniska w Balicach, współpracujących służb – dziękujemy bardzo za 60 lat pięknej współpracy!

Początki kontroli ruchu lotniczego na świecie sięgają lat 20. ubiegłego wieku. Korzenie kontroli ruchu lotniczego w Polsce sięgają lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Jednak znane nam dziś zarządzanie przestrzenią powietrzną, narodziło się w połowie minionego wieku, kiedy wprowadzono procedury lotu, licencje kontrolerów i pierwsze radary. Początki lotnictwa w Krakowie sięgają zaś czasów Austro-Węgier.

Na początku były Rakowice

Pierwsze krakowskie lotnisko w Rakowicach funkcjonowało w latach 1912 -1963 Przed II wojną światową wielkością i standardem krakowski port lotniczy ustępował jedynie warszawskiemu.

W czasie okupacji lotnisko w Rakowicach-Czyżynach zyskało status głównego lotniska Generalnego Gubernatorstwa. Pod koniec wojny wycofujące się z miasta oddziały niemieckie wysadziły zabudowania lotniska i zniszczyły infrastrukturę lotniczą. Po wyzwoleniu Krakowa, przystąpiono do odbudowy lotniska, jednak do końca lat 50. prezentowało się ono bardzo skromnie. W związku z rozbudową Nowej Huty, 15 października 1963 r. lotnisko Rakowice-Czyżyny zostało zamknięte, choć sześć lat wcześniej przeprowadzono jego modernizację.

Ówczesne władze zadecydowały o uruchomieniu lotniska cywilnego w podkrakowskich Balicach, 11 km na zachód od centrum Krakowa, na terenie należącym przed wojną do księcia Hieronima Radziwiłła. W czasie wojny Niemcy mieli tu lotnisko polowe, a od 1955 roku działało lotnisko wojskowe.

I w końcu Balice

Prace budowlane na lotnisku w Balicach ruszyły na początku 1964 roku. 29 lutego 1964 r. wylądował tam pierwszy samolot pasażerski z Warszawy. Prace nad przystosowaniem lotniska do ruchu cywilnego trwały do 1967 roku. Podczas budowy zaimprowizowana infrastruktura dla pasażerów mieściła się w nieistniejącym dziś budynku administracyjnym.

Lata 70. to kolejne inwestycje w infrastrukturę lotniskową – wydłużenie pasa startowego o 400 m, budowa drogi kołowania, instalacja świateł dużej intensywności typu „Calvert” i oświetlenia płyty postojowej dla samolotów, a także budowa strażnicy przeciwpożarowej.

W latach 70. większość podróżnych stanowili przedstawiciele władzy rożnego szczebla i zaufani ludzie systemu. Niezbyt duży ruch pasażerski na początku lat 80. XX wieku – na skutek stanu wojennego – spadł jeszcze bardziej. W 1982 roku liczba pasażerów na krakowskim lotnisku wynosiła 93 tys., czyli o połowę mniej niż w latach poprzednich.

W 1989 roku rozpoczęła się budowa dworca lotniczego, przystosowanego do obsługi ruchu międzynarodowego. Istniejący do dziś obiekt był w kolejnych latach modernizowany i rozbudowywany. W połowie lat 90. konieczny był generalny remont drogi startowej. W związku z tymi pracami, przez ponad pół roku lotnisko było zamknięte dla samolotów rejsowych i czarterowych. Po remoncie krakowskie lotnisko standardem ustępowało już tylko lotnisku w Warszawie.

W 1996 r. lotnisko w Balicach przyjęło ok. 200 tys. pasażerów w ruchu krajowym i zagranicznym, wysuwając się na pierwsze miejsce wśród regionalnych portów lotniczych w Polsce. Gwałtowny wzrost liczby pasażerów nastąpił dokładnie 20 lat temu, wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej i uruchomieniem połączeń przez tanie linie lotnicze. W 2003 roku lotnisko obsłużyło 593 tys. osób. W 2007 r. po raz pierwszy przekroczono liczbę 3 mln obsłużonych pasażerów.

W styczniu 2018 r. zostaje oddana do użytku nowoczesna wieża kontroli lotniska. Budowa nowej wieży kontroli lotniska trwała prawie 17 miesięcy i podyktowana była potrzebą poprawy warunków pracy służb ruchu lotniczego, także poprzez zapewnienie miejsca dla nowych systemów zarządzania ruchem lotniczym. Poza kontrolerami lotniska, w wieży znajduje się sala operacyjna służby kontroli zbliżania (APP), pomieszczenia dla informatorów służby informacji powietrznej FIS oraz zaplecze socjalne i techniczne. Koszt całej inwestycji to 50 mln złotych. Projekt był realizowany przy wsparciu środków unijnych z programu POIiŚ 2007-2013.