Blog Mikołaja Doskocza: Lotnisko publiczne o ograniczonej certyfikacji

Na blogu opisywałem już zagadnienia związane z lotniskami publicznymi certyfikowanymi pod przepisami EASA (porty lotnicze) oraz lotniskami publicznymi niepodlegającymi certyfikacji. Dziś będzie o kolejnej kategorii – lotniska publiczne o ograniczonej certyfikacji, w skrócie LUPOC.

Niżej znajdziecie syntetyczne omówienie jakie możliwości daje posiadanie takiej kategorii lotniska, jakie obowiązki się z tym wiążą i jak wygląda procedura jego założenia/zmiany statusu. Zapraszam.

LUPOC – co mi to daje?

Pierwsza sprawa – dostęp dla każdego zainteresowanego użytkownika do lotniska. Wiąże się to z publicznym charakterem lotniska. W godzinach jego otwarcia każdy, czyj statek powietrzny „zmieści się” na lotnisku, może z niego skorzystać. Nie ma już tutaj miejsca na dowolną decyzyjność zarządzającego.

Publiczny dostęp ma jednak dwa aspekty, o których trzeba pamiętać. Pierwszy to zastosowanie go tylko do operacji lotniczych. Zarządzający lotniskiem nie ma natomiast obowiązku pozwolenia wykonywania działalności gospodarczej każdemu zainteresowanemu podmiotowi. Tutaj ograniczenia mogą opierać się na interesie biznesowym oraz przepisach prawa konkurencji.

Druga sprawa to możliwość wykorzystywania lotniska poza godzinami jego otwarcia. Jest to oczywiście dozwolone, a lotnisko działa wtedy jak lotnisko użytku wyłącznego, tj. kto chce wykonać operację lotniczą, musi uzyskać zgodę zarządzającego. Pozwala to np. na swobodne prowadzenie szkoleń lotniczych bez ryzyka nadmiernego dodatkowego ruchu.

Kolejnym argumentem przemawiającym za publicznym statusem lotniska jest możliwość wykorzystywania go w zarobkowym transporcie lotniczym w lotach międzynarodowych. Nie chodzi już o rozkładowe połączenia linii lotniczych, ale o chociażby usługi air-taxi, gdzie lot związany jest z przekroczeniem granicy państwowej. Jest to dozwolone, w przeciwieństwie do lotnisk publicznych niepodlegających certyfikacji (o tych lotniskach i lotach międzynarodowych pisałem TUTAJ).

Zarządzający LUPOC może liczyć na wsparcie samorządu w zakresie inwestowania i bieżącej działalności lotniska. Z uwagi na publiczny charakter lotniska przepisy Prawa lotniczego pozwalają na wykorzystanie odpowiedniej furtki – szerzej z tematem możecie zapoznać się TUTAJ.

I sprawa ostatnia, chyba najważniejsza. LUPOC są zwolnione z podatku od nieruchomości, przy czym zwolnienie obejmuje części lotnicze lotnisk. W skrócie – ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 7 ust. 1 pkt. 3) ustawowo zwalnia grunty zajęte pod części lotnicze lotnisk publicznych z podatku od nieruchomości. Mogą to być kwoty liczone w milionach złotych, więc warto się zainteresować problemem. Jeżeli chcielibyście poznać szczegóły, zapraszam do przypomnienia moich wcześniejszych wpisów TUTAJ i TUTAJ.

Obowiązki związane z LUPOC

W poprzednich akapitach pisałem o korzyściach płynących z posiadania lotniska publicznego o ograniczonej certyfikacji. Pamiętajcie jednak, że na zarządzającym takim lotniskiem ciążą inne obowiązki niż na zarządzającym lotniskiem wyłącznym.

Zarządzający LUPOC przede wszystkim musi utrzymywać lotnisko w stanie pozwalającym na jego eksploatację w godzinach otwarcia. W terminach podanych w AIP lotnisko musi przyjąć każdego chętnego, a zarządzający odpowiada, czy np. droga startowa jest w odpowiednim stanie. Jeżeli nie dopełni swojego obowiązku (np. nie zgłosi NOTAMu o podmokłej DS. albo o uszkodzeniach niosących za sobą niebezpieczeństwo dla statków powietrznych), w razie wypadku albo incydentu będzie odpowiadał prawnie – karnie i finansowo.

Ponadto zarządzający musi wyznaczyć część lotniczą lotniska, opracować i wdrożyć SMS, realizować procedury zawarte w instrukcji operacyjnej lotniska.

Jest jeszcze jedna ważna, a zapominana kwestia – opłaty lotniskowe. Zdarza się, że lotniska publiczne pobierają opłaty lotniskowe. I jest to jak najbardziej uzasadnione. Problem pojawia się, gdy np. członkowie aeroklubu (właściciela lotniska) są zwolnieni z opłat albo ponoszą je w niższej wysokości, niż osoby „z zewnątrz”. Taka sytuacja może być niedopuszczalna w świetle przepisów art. 77i Prawa lotniczego. Przepis ten w przeciwieństwie do większości regulacji związanych z opłatami lotniskowymi z Prawa lotniczego obowiązuje dla LUPOC (zgodnie z art. 54 ust. 2a). Zgodnie z nim opłaty mogą być zróżnicowane, ale zawsze pod warunkiem zachowania zasad niedyskryminacji i równego traktowania. Dobre ułożenie cennika opłat lotniskowych pozwoli na zbilansowanie interesu gospodarczego zarządzającego i zgodności z prawem.

Procedura założenia LUPOC od początku

Pierwszym krokiem jest wniosek o założenie lotniska i uzyskanie zezwolenia Prezesa ULC na założenie. Wniosek składa zakładający, który wyznacza zarządzającego (może to być sam zakładający albo inny podmiot). Następnie zarządzający składa wniosek o wydanie decyzji o ograniczonej certyfikacji lotniska (zgodnie z art. 59a ust. 2 Prawa lotniczego), w którym określa:
•  Rodzaje lotów, jakie mogą być wykonywane na lotnisku;
•  Czas, w jakim mogą być obsługiwane loty (godziny i dni otwarcia lotniska);
•  Charakterystykę techniczną statków powietrznych, które mają korzystać z lotniska.

Kolejnymi krokami są wnioski o wydanie certyfikatu, wniosek o wpis lotniska do rejestru oraz jeden z ważniejszych momentów – audyt certyfikacyjny ULC. W czasie audytu lotnisko będzie sprawdzane zarówno pod kątem dokumentacyjnym, technicznym jak i eksploatacyjnym. Warto się przygotować, ponieważ z ULC zazwyczaj przyjeżdża kilka osób, dokładnie weryfikujących swoje obszary.

Co ważne, od 2016 roku zarządzający LUPOC nie musi uzyskiwać zezwolenia na zarządzanie lotniskiem. Zmiana pozwala na zarządzanie takimi lotniskami praktycznie każdemu podmiotowi, również stowarzyszeniom.

Procedura zmiany statusu na LUPOC

Jeżeli lotnisko ma status użytku wyłącznego, to procedura jest podobna jak przy zakładaniu lotniska od początku. Jedyną różnicą jest brak konieczności uzyskania zezwolenia na założenie lotniska (ponieważ ono już istnieje). Ale niestety, zarządzający musi i tak przygotować wszystkie załączniki wymienione w art. 55 ust. 3 Prawa lotniczego, czyli np. kompletne mapy składające się na dokumentację rejestracyjną czy decyzję środowiskową – lub postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w przedmiocie wydania decyzji środowiskowej. Jest to możliwe przy odpowiednim stanie faktycznym i dobrze uzasadnionym wniosku.

Mikołaj Doskocz, radca prawny prowadzący Kancelarię Prawa Lotniczego – LATAJ LEGALNIE. Specjalizuje się w prawie lotniczym i obsłudze przedsiębiorców lotniczych. Prowadzi blog o prawie lotniczym www.latajlegalnie.com