Blog Mikołaja Doskocza: Cykl „Przewóz Lotniczy” – koncesja przewoźnika lotniczego

Zgodnie z przepisami rozporządzenia UE 1008/2008 jak i naszego Prawa lotniczego, co do zasady każdy, kto chce świadczyć usługi przewozu lotniczego, musi posiadać koncesję przewoźnika lotniczego. Koncesja upoważnia w pełni do prowadzenia przedsiębiorstwa przewoźnika lotniczego.

Mamy oczywiście wyjątki w przepisach, które pozwalają na legalne zarobkowe latanie z pasażerami bez koncesji. Zgodnie z art. 164 ust. 2 Prawa lotniczego obowiązek posiadania koncesji przewoźnika nie dotyczy operatorów, którzy wykonują:
• loty lokalne, albo
• przewóz statkami bezsilnikowymi lub silnikowymi o masie startowej do 495 kg (czyli ULM)

Użycie słów „loty lokalne” jest moim zdaniem nieporozumieniem, ponieważ zgodnie z definicją lotu lokalnego w prawie europejskim[1] lot lokalny w ogóle nie może być związany z przewozem pasażerów. Idąc dalej, skoro nie ma przewozu, to nie ma w ogóle tematu AOC, a przecież loty widokowe wykonuje się w oparciu o AOC…

Na szczęście przepis jest powszechnie rozumiany w ten sposób, że lotami lokalnymi są loty rozpoczynające się i kończące na tym samym lotnisk (loty z A do A)[2]. Skoro takie rozumienie jest korzystne dla operatorów to i ja nie mam zamiaru się doktoryzować, takie problemy znajdziecie w komentarzach prawniczych, nie na moim blogu.

Ok, zatem w uproszczeniu, przewóz osób w postaci lotów widokowych albo lotów między różnymi lotniskami (ultralajtami albo szybowcami) nie wymaga koncesji. Jeżeli chcesz przewozić ludzi samolotami między różnymi lotniskami, już musisz o taką wystąpić. Nie ma znaczenia czy będą to loty Tecnamem, Pilatusem czy Boeingiem, zawsze koncesja jest wymagana.

Wykonywanie zarobkowego przewozu lotniczego bez koncesji jest zagrożone karą administracyjną (kilkadziesiąt tys. złotych) oraz karą grzywny, ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku – wszystko w części „Przepisy karne” w Prawie lotniczym.

Procedura uzyskania koncesji

O wydanie koncesji można się starać tylko, jeżeli operator otrzymał już certyfikat przewoźnika lotniczego (AOC). Proces uzyskania koncesji na przewóz lotniczy nie jest może tak skomplikowany jak certyfikacja AOC, ale jest tam kilka haczyków, szczególnie finansowych.

Co ciekawe, koncesjonowanym przewoźnikiem może być Jan Kowalski prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (o ile go stać). Wynika to z przepisów rozporządzenia MIR z dnia 5 sierpnia 2015 r.[3] – mimo tego, że w praktyce przewoźnikami są spółki kapitałowe (Sp. z o.o. albo S.A.), to teoretycznie może być to nawet osoba fizyczna.

Wnioskodawca musi spełniać szereg wymogów, m.in. być właścicielem co najmniej jednego statku powietrznego (albo mieć go w dry leasingu). Istotnym warunkiem jest na pewno kwestia finansowa:

wnioskodawca ubiegający się o koncesję na przewóz statkami powietrznymi o MTOM poniżej 10 ton lub o liczbie miejsc poniżej 20 przedkłada aktualny bilans sporządzony zgodnie z przepisami o rachunkowości lub jeżeli przepisy o rachunkowości nie wymagają sporządzenia bilansu – inny dokument potwierdzający posiadanie kapitału netto w wysokości co najmniej 100 000 EUR, a jeżeli kapitał netto ma wartość niższą – dokumenty zawierające informacje określone w pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 1008/2008,
wioskodawca ubiegający się o koncesję na przewóz statkami powietrznymi o MTOM co najmniej 10 ton lub o liczbie miejsc co najmniej 20 przedstawia plan gospodarczy oraz dokumenty zawierające informacje określone w pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 1008/2008.

Plan gospodarczy powinien obejmować okres przynajmniej pierwszych 3 lat prowadzenia operacji. Powinien on zawierać szczegółowy opis planowanej działalności handlowej przewoźnika lotniczego w danym okresie, uwzględniający spodziewany rozwój rynku i planowane inwestycje, w tym skutki finansowe i gospodarcze tej działalności.

Koncesję wydaje Prezes ULC w drodze decyzji administracyjnej. Ale poza podleganiem pod przepisy Prawa lotniczego, posiadacz koncesji podlega dość mocno również pod przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Koncesja tymczasowa

Koncesję tymczasową może wydać Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego po wcześniejszym zawieszeniu ważności koncesji na czas ważności koncesji tymczasowej. Koncesja tymczasowa jest wydawana na okres do 12 miesięcy.

Warunkiem wydania koncesji tymczasowej jest:

brak zagrożenia bezpieczeństwa,
odzwierciedlenie w tymczasowej koncesji, w stosownych przypadkach, wszelkich zmian w certyfikacie AOC,
występowanie realnej perspektywy odbudowy sytuacji finansowej w okresie obowiązywania koncesji tymczasowej. W celu potwierdzenia ostatniego z ww. warunków przewoźnik lotniczy przedstawia Prezesowi Urzędu Lotnictwa Cywilnego program naprawczy potwierdzający realną perspektywę poprawy sytuacji finansowej przewoźnika w okresie obowiązywania koncesji tymczasowej.

Po upływie ważności koncesji tymczasowej Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego powinien stwierdzić wygaśnięcie decyzji o zawieszeniu koncesji.

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1008/2008 z dnia 24 września 2008 r. w sprawie wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty

[2] W poprzednim europejskim akcie prawnym regulującym kwestie koncesji, tj. Rozporządzenie Rady (EWG) NR 2407/92 w sprawie przyznawania licencji przewoźnikom lotniczym z dnia 23 lipca 1992 r. przepisy określały wprost, że „lokalne loty nieobejmujące przewozu między różnymi lotniskami, nie podlegają niniejszemu rozporządzeniu”

[3] Rozporządzenie MIR z dnia 5 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie dokumentów oraz informacji, jakie jest obowiązany przedstawić przedsiębiorca ubiegający się o koncesję lub wykonujący działalność gospodarczą w zakresie przewozu lotniczego (Dz. U. z 2015 r., poz.1398)

Mikołaj Doskocz, radca prawny prowadzący Kancelarię Prawa Lotniczego – LATAJ LEGALNIE. Specjalizuje się w prawie lotniczym i obsłudze przedsiębiorców lotniczych. Prowadzi blog o prawie lotniczym www.latajlegalnie.com