Wypadki motolotniowe w Polsce w latach 2011-2015

Praca niniejsza jest próbą rozważań na temat stanu bezpieczeństwa oraz tendencji z zakresu bezpieczeństwa wykonywania lotów na motolotniach w okresie minionych pięciu lat i jest adresowana do pilotów motolotniowych ku przestrodze, do przemyśleń i analizy własnej.

Chciałbym, aby opracowanie to zostało odebrane przez Czytelników zgodnie z moją intencją, którą jest wyłącznie propagowanie dobrej praktyki lotniczej dla poprawy bezpieczeństwa w lotnictwie sportowym i rekreacyjnym, oraz praca dla uzyskania jak najlepszego wizerunku motolotniarstwa wśród innych dyscyplin lotniczych.

Decyzję o publikacji moich rozważań podjąłem mając świadomość, że może się to wiązać z przywołaniem bolesnych wydarzeń z nieodległej przeszłości. Liczba osób, które w naszym kraju aktywnie uprawiają motolotniarstwo nie jest wielka – znamy się osobiście lub z widzenia, wielu z nas utrzymuje przyjaźnie, o wielu motolotniarzach przynajmniej się słyszało od innych. Każdy wypadek z udziałem rannych lub zabitych jest tragedią przede wszystkim dla rodziny, ale także dla kolegów i pozostawia zawsze długotrwały, bolesny ślad. Dlatego rozumiem, że niektórym Czytelnikom publikacją tą ponownie przywołam cierpienie, ale robię to, ponieważ mam nadzieję, że praca ta, choć trochę przyczyni się na rzecz bezpiecznego latania.

Uprawianie motolotniarstwa nie prowadzi raczej do stania się pilotem zawodowym. Ci, którzy podejmują się latania na motolotniach, robią to z pasji, dla realizacji marzeń o lataniu, dla przyjemności lotu w otwartej kabinie, dla obcowania z wysokością i ekspozycją, dla doznań estetycznych oraz z wielu innych podobnych powodów, które sprowadzają się do czerpania z wolności i radości lotu.

Współczesne motolotniarstwo jest bezpieczną dyscypliną, ale jak w każdej działalności lotniczej istnieje wąska granica pomiędzy radością lotu i smutkiem nieszczęśliwego wypadku i niniejsze studium powstało, aby sobie samemu i Kolegom o tym przypomnieć.

Dzisiaj będąc motolotniarzem jest się pełnoprawnym uczestnikiem przestrzeni powietrznej, która jest jedna dla wszystkich i dlatego jej współużytkowanie wiąże się z obowiązkiem przestrzegania określonych zasad, które zresztą w motolotniarstwie są stosunkowo niewygórowane, natomiast wymagania w zakresie bycia odpowiedzialnym w całym lotnictwie są identyczne i nie ma tu taryfy ulgowej.

W niniejszym opracowaniu nie podejmuję próby wyciągnięcia wniosków - refleksję pozostawiam Czytelnikom.

Niniejsze studium podzieliłem na 2 części:

1.    Dane liczbowe i zestawienia opracowane na podstawie zestawienia zdarzeń.
2.    Zestawienie tabelaryczne zdarzeń dotyczących motolotni w latach 2011 – 2015 opracowane na podstawie rejestru Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych;

Dokumentami źródłowymi użytymi do opracowania są: rejestr zdarzeń Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych („PKBWL”), raporty wstępne, uchwały i raporty końcowe PKBWL, dyrektywy bezpieczeństwa producentów sprzętu lotniczego.

Uznałem, że dokumenty te stanowią wiarygodne, obiektywne źródło i wobec tego inne informacje zostały pominięte albo wykorzystane jedynie pomocniczo.

Warto też pamiętać, że rejestr PKBWL prawdopodobnie nie zawiera wszystkich zdarzeń, ponieważ prawdopodobnie nie wszystkie incydenty lub mniej groźne wypadki zostały zgłoszone.

Ponadto dane, które uznałem za wrażliwe nie zostały ujęte w zestawieniu – dotyczy to m.in.:
- znaków motolotni - zastosowano jedynie następujące rozróżnienie: „ znaki podano w raporcie PKBWL” – kto zechce ten sprawdzi, „brak znaków”, „znaki nieustalone”;
- danych producenta i typu motolotni - za wyjątkiem zdarzeń, w których uznałem, że ich podanie jest istotne dla zrozumienia przyczyn lub okoliczności wypadku lotniczego.

Definicje, pojęcia podstawowe;
Zgodnie z Art. 134 Ust. 2 Ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo Lotnicze:

Wypadek jest to:

„(…) zdarzenie związane z eksploatacją statku powietrznego, które zaistniało od chwili, gdy jakakolwiek osoba weszła na jego pokład z zamiarem wykonania lotu, do momentu, gdy wszystkie osoby znajdujące się na pokładzie opuściły ten statek powietrzny, i podczas którego:

1) jakakolwiek osoba doznała obrażeń ze skutkiem śmiertelnym lub poważnego obrażenia ciała (…)
2) statek powietrzny został uszkodzony lub nastąpiło zniszczenie jego konstrukcji, w rezultacie czego: (…) naruszona została trwałość konstrukcji, pogorszeniu uległy techniczne lub lotne charakterystyki statku powietrznego oraz
(…) wymagane jest przeprowadzenie poważnego remontu lub wymiana uszkodzonego elementu (…)
3) statek powietrzny zaginął lub znajduje się w miejscu, do którego dostęp jest niemożliwy.
(…) Dla celów statystycznych obrażenia ciała, w rezultacie których w ciągu 30 dni od chwili zaistnienia wypadku nastąpiła śmierć, uznaje się za obrażenia ciała ze skutkiem śmiertelnym.”
Incydent lotniczy jest to:
„(…) zdarzenie inne niż wypadek lotniczy, związane z eksploatacją statku powietrznego, które ma wpływ lub mogłoby mieć wpływ na jej bezpieczeństwo.”
Poważny incydent lotniczy jest to:
„(…) zdarzenie, którego okoliczności zaistnienia wskazują, że nieomal doszło do wypadku lotniczego.”

Część 1

Dane liczbowe i zestawienia;

opracowano na podstawie zestawienia zdarzeń dotyczących motolotni w latach 2011 – 2015, patrz

Część 2;

W okresie minionych pięciu lat, tj. od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2015 r. zanotowano w motolotniarstwie w Polsce 34 zdarzenia lotnicze, w tym:

24 wypadki lotnicze,
1 poważny incydent lotniczy,
9 incydentów lotniczych.
21 osób odniosło obrażenia w wypadkach lotniczych, w tym:
9 osób obrażenia śmiertelne,
8 osób obrażenia poważne,
4 osoby oznaczenia nieznaczne.

Wśród 21 osób, które odniosły obrażenia:

13 stanowili piloci,
8 stanowili pasażerowie.

Wśród 13 pilotów, którzy odnieśli obrażenia było:

7 śmiertelnych,
3 poważne,
3 nieznaczne.
Wśród 8 pasażerów, którzy odnieśli obrażenia było:
2 śmiertelne,
5 poważnych,
1 nieznaczne.


Lokalizacja zdarzeń motolotniowych w latach 2011-2015 na mapie kraju



Część 2

Zestawienie zdarzeń dotyczących motolotni w latach 2011–2015 opracowane na podstawie rejestru Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych;

Rok 2011:


Rok 2012:


Rok 2013:


Rok 2014:


Rok 2015:


Proszę o uwagi, korekty, sprostowania, komentarze i krytykę.

Artur Caban