Rocznica urodzin Anny Leskiej-Daab

Dziś przypada 112. rocznica urodzin Anny Leskiej-Daab – pierwszej kobiety i jednej z trzech Polek w brytyjskiej pomocniczej służbie rozprowadzającej samoloty Air Transport Auxiliary. Posiadała uprawnienia do pilotowania szybowców, balonów, samolotów.

Anna Leska urodziła się 14 listopada 1910 r. Była starszą siostrą płk. pilota Kazimierza Leskiego ps. „Bradl”, oficera wywiadu Armii Krajowej. W czerwcu 1939 mogła już wykonywać loty szybowcami, balonami i samolotami, w tym samolotem RWD-8. We wrześniu 1939 roku została powołana do pomocniczej służby wojskowej, mianowana podporucznikiem czasu wojny, i przydzielona do Eskadry Sztabowej Dowództwa Lotnictwa. Udało jej się uciec z Polski w 1939 roku startując samolotem z zajętego przez Niemców lotniska polowego. To kobieta, która w Wielkiej Brytanii pilotowała myśliwce oraz bombowce, siostra polskiego superagenta. Poznajcie Annę Leską-Daab.

Historia polskiego lotnictwa nie została zapisana wyłącznie przez mężczyzn. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, Anna Leska była jedną z nielicznych kobiet w Polsce pilotujących nie tylko samoloty, ale również szybowce oraz balony. W czasie wojny obronnej służyła w Eskadrze Sztabowej Dowództwa Lotnictwa.

Anna zdecydowała się uciec z Polski w 1939 roku pilotując samolot. Udało jej się wystartować z zajętego przez Niemców lotniska i dotrzeć do Wielkiej Brytanii przez Rumunię i Francję.

Jej brat Kazimierz Leski, również lotnik, miał mniej szczęścia, gdyż został zestrzelony przez Sowietów. Jego losy potoczyły się jednak inaczej niż jego siostry, która nadal służyła w lotnictwie. Kazimierz Leski został superagentem przemierzającym okupowaną Europę w przebraniu niemieckiego generała, który wykradł m.in. plany budowy Wału Atlantyckiego.

W Wielkiej Brytanii rozpoczęła starania o przyjęcie w szeregi brytyjskiej Air Transport Auxiliary, czyli powołanej na czas wojny brytyjskiej pomocniczej lotniczej służbie transportowej. W styczniu 1941 po wyczerpującym przeszkoleniu i zdaniu egzaminów została członkiem w szeregach Air Transport Auxiliary. Anna Leska jako pierwsza Polka podjęła służbę w ATA – brytyjskiej służbie pomocniczej Royal Air Force. Była 28 kobietą przyjętą do ATA. Od początku 1941 roku pilotowała samoloty z fabryk i warsztatów remontowych na lotniska polowe, uczestniczyła w przerzutach sprzętu latającego. W trakcie II wojny światowej w brytyjskiej służbie pomocniczej służyły trzy Polki, oprócz Leskiej była to Stefania Wojtulanis oraz córka Józefa Piłsudskiego, Jadwiga Piłsudska.

Większość ze 166 kobiet w ATA zajmowała się pilotowaniem maszyn na trasach pomiędzy zakładami naprawczymi, fabrykami, a bazami lotniczymi. Była to ciężka i wymagająca praca. Loty odbywały się czasami w trudnych warunkach atmosferycznych bez komunikacji radiowej z ograniczonymi pomocami nawigacyjnymi. 15 kobiet zginęło w trakcie wykonywania tych niebezpiecznych zadań.

Zdumiewającym był fakt, że większość kobiet w tej służbie opanować musiała latanie na wielu typach bardzo różnych samolotów. Od zwrotnych i szybkich myśliwców takich jak Spitfire czy Mustang, po czterosilnikowe ciężkie bombowce jak Lancaster czy B-17, zwane "latającymi fortecami".

W 1947 roku Anna Leska wyszła za mąż za Mieczysława Daaba, lotnika 301 Dywizjonu. Nie powrócili do Polski od razu. Na powrót do ojczyzny zdecydowali się dopiero w 1977 roku.

Anna Leska-Daab, pierwsza Polka w brytyjskiej służbie pomocniczej Royal Air Force zmarła w 1998 roku.