Uwaga --- Rozporządzenie w drodze!!!!!!!!

W związku z przekazaniem do publikacji opracowanego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego  rozporządzenia w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków, do ogłoszenia w  Dzienniku Ustaw pozwalam sobie odnieść się do  tak  oczekiwanego przez środowisko lotnicze lotnictwa ultralekkiego aktu prawnego.

Jak można przeczytać w treści uzasadnienia  Rozporządzenie cel jaki sobie postawił sobie Minister Infrastruktury jest następujący – cytat ……….  rozporządzenia ma na celu liberalizację przepisów dotyczących statków powietrznych sklasyfikowanych jako urządzenia latające, a także zmniejszenie udziału nadzoru lotniczego, w postaci Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, w procesie projektowania lub zatwierdzania prototypu urządzenia latającego oraz zatwierdzania organizacji projektującej, produkującej i obsługującej urządzenia latające oraz scedowanie tych czynności na rzecz szeroko rozumianego środowiska lotniczego, przy utrzymaniu poziomu bezpieczeństwa, poprzez zwiększenie dostępu do oceny technicznej urządzeń latających, zróżnicowanie dokumentów zdatności do lotu, powiązanie oraz ograniczeń operacyjnych i technicznych wymagań wobec osób eksploatujących urządzenia latające z rodzajem wykonywanych operacji lotniczych, złożonością, ciężarem i prędkością urządzenia latającego, a także poprzez zwiększenie nacisku w prowadzonym nadzorze na kontrolach prowadzonych przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z zakresu przestrzegania przepisów lotniczych.

Znaczące zmniejszenie obciążeń administracyjnych oraz zaangażowania Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego w procesie projektowania oraz produkcji, pozwoli na skrócenie czasu od pomysłu do jego realizacji (dotychczas od 1-3 lat, a po wprowadzeniu nowych rozwiązań będzie zależny tylko od samego wytwórcy).

Samoregulacja rynku pozwoli na znaczący wzrost ilości funkcjonujących podmiotów oraz ilości użytkowanych urządzeń latających. Docelowo, nowoprojektowany system funkcjonowania tego obszaru lotnictwa umożliwi łatwiejsze przekazanie funkcji nadzoru nad tym obszarem do wyspecjalizowanych podmiotów (zgodnie z art. 22 ust 3 ustawy - Prawo lotnicze – dotychczasowe próby okazały się nieskuteczne z uwagi na zbyt skomplikowane procedury i brak możliwości kandydujących podmiotów do ich realizacji), które będą sprawowały nadzór, aktualnie realizowany przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego (wydawanie wytycznych, prowadzenie ewidencji, prowadzenie listy typów zatwierdzonych, prowadzenie kontroli podmiotów oraz urządzeń lotniczych podczas eksploatacji). W przedstawionym powyżej procesie Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego będzie mógł stopniowo zmieniać obszaru prowadzonego nadzoru…………

Najpierw z obszaru kontroli dokumentacji procesu projektowania i produkcji na kontrolę użytkowników urządzeń latających i samych urządzeń latających w terenie, a następnie na kontrolę podmiotów, którym zostanie przekazane sprawowanie funkcji organu nadzoru.

Pełna zgoda z tymi powyżej zacytowanymi argumentami a nawet więcej cytując dalej……. Potrzeba zmiany rozporządzenia o wyłączeniu wynika z doświadczeń stosowania obowiązujących przepisów , które wskazują na konieczność doprecyzowania przepisów, wprowadzenia ułatwień w wymaganiach stawianych podmiotom przy zachowaniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa lotniczego oraz wniosków płynących od przedstawicieli środowiska lotniczego.

Zaproponowane zmiany przede wszystkim koncentrują się na dostosowaniu przepisów rozporządzenia o wyłączeniu do klasyfikacji statków powietrznych zawartej w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 7 sierpnia 2013 r. w sprawie klasyfikacji statków powietrznych (Dz. U. poz. 1032) w zakresie klasy „urządzenia latające”. Klasa ta obejmuje statki powietrzne, które ujęte zostały w załączniku II do rozporządzenia (WE) nr 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz uchylającego dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE (Dz. Urz. UE L 79 z 19.03.2008, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 216/2008”, a więc na podstawie art. 1 ust. 2 lit. a tego rozporządzenia nie są objęte przepisami prawa Unii Europejskiej, a państwo członkowskie może ustanowić wymagania krajowe dla takich statków powietrznych. Należy podkreślić, że zgodnie z klasyfikacją statków powietrznych w klasie tej mieszczą się w zakresie w niej wskazanym statki powietrzne do 600 kg, m.in. w kategorii historycznej, amatorskiej, repliki i eksperymentalnej, a inne statki powietrzne w zakresie wagowym odpowiadającym pozostałym rodzajom statków z załącznika II do rozporządzenia 216/2008.

Wielki szacunek dla prawniczej sztuki  epistolarnej w wykonaniu PT prawników, jako że jakość otoczenia regulacyjnego stanowi jeden z podstawowych wymiarów funkcjonowania nowoczesnego państwa prawa. Ocena wpływu wraz z konsultacjami publicznymi stanowi instrument doskonalenia otoczenia regulacyjnego zapewniający tworzenie potrzebnych i korzystnych regulacji prawnych.

Śledząc przebieg prac legislacyjnych i prowadzone konsultacje z przykrością należy stwierdzić ze nie zostały dochowane zasady albowiem konsultacje z podmiotami społecznymi w ilości 185 podmiotów  w większości mające mgliste pojęcie przedmiocie Rozporządzenia  były prowadzone – z punktu widzenia daty ogłoszenia Rozporządzenia – w tzw. zamierzchłym czasie.

Swoistego smaczku tym konsultacjom nadaje nadesłanie policzalnych  na palcach jednej ręki mało merytorycznego stanowiska zapraszanych do konsultacji podmiotów, brak w wykazie takich merytorycznych podmiotów jak Państwowa Komisja Badań Wypadków Lotniczych czy Klub Pilotów Doświadczalnych jest po prostu skandalem merytorycznym.  

Tworzone rozporządzenia i prawo dotyczące czynności lotniczych w sektorze General Aviation powinno być zrozumiale dla członków personelu lotniczego i dbającego z zdatność  do lotu urządzeń latających a nie dla posiadaczy wyrafinowanej wiedzy prawnej.

W  z związku z tym że  data rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 26 kwietnia 2018 w chwili obecnej nie jest znana a najpóźniejsza data ogłoszenia jest ustalana przez RCL zgodnie procedurą określania czasochłonności wydaje się być koniecznym wysłanie przez ULC  silnego sygnału do polskiego środowiska lotnictwa ultralekkiego inforumującego jak czytać obowiązujące przepisy dla UL.

Dlatego też z uznaniem należy powitać inicjatywę Prezesa ULC idącego w kierunku pilnego zorganizowania jeszcze przed pełnią sezonu lotniczego warsztatów dla środowiska lotniczego, których celem będzie pomoc w zrozumieniu  oraz wyjaśnieniu niuansów  art. 33.2 Prawa Lotniczego ze szczególnym uwzględnieniem  wyłączeń  z art.33.2 Prawo Lotnicze,  to jest niezbędnej wiedzy na temat klasyfikacji statków powietrznych dotyczącego rozpatrywanego łącznie z nowelizacją Rozporządzeniem  o klasyfikacji statków powietrznych mówiącego o  MTOW 600 kg. Tabela nr 1. Wykaz klas, kategorii i podkategorii statków powietrznych oraz ich oznaczeń wraz z dodatkową charakterystyką statków powietrznych.

W uzasadnieniu do nowelizowanego Rozporządzenia istnieje informacja – cytat……  Projektodawca analizował w szczególności dwa modele rozwiązań: 1) pierwszym był przejęty m in. w Republice Czeskiej zakładający przekazanie funkcji Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, przy zachowaniu obecnych procedur, w zakresie urządzeń latających organizacji reprezentującej środowisko lotnicze, która byłaby w pełni przygotowana do natychmiastowego przejęcia złożonych czynności nadzoru; model nie został wybrany gdyż obecnie funkcjonujące organizacje nie posiadają odpowiednich zasobów kadrowych, finansowych oraz administracyjnych, aby w sposób efektywny przejąć nadzór; 2) drugim był przyjęty w Wielkiej Brytanii polegający na przekazaniu jasno zdefiniowanych obszarów nadzoru bezpośrednio do szeroko rozumianego środowiska urządzeń latających, w tym do producentów, mechaników, inżynierów, uczelni wyższych, przy jednoczesnym uproszczeniu procedur administracyjnych. Po analizie istniejących rozwiązań, zaproponowany przez projektodawcę model oparto na rozwiązaniu przyjętym  w Wielkiej Brytanii. 

Szkoda że w analizach Projektodawca Rozporządzenia nie wziął pod uwagę stanowiska brytyjskiego wyrażonego przez członka parlamentu Wielkiej Brytanii, Grant Shapps który powiedział: „Przez kilkadziesiąt lat byliśmy w Wielkiej Brytanii jako GA dosłownie zabijani poprzez nadmierną biurokrację, której celem było nieustanne podwyższanie standardów bezpieczeństwa. Przez to straciliśmy z oczu rzeczy, które sprawiają, że przemysł GA może się rozwijać. Nie da się utrzymać biznesu, którego prowadzenie jest tak trudne, skomplikowane i kosztowne. Niemożliwe jest zaangażowanie się kogokolwiek w opracowanie nowych samolotów do szkolenia pilotów, jeśli wymaga to stworzenia jednocześnie tylu dokumentów, że dla przeciętnego człowieka staje się to niemożliwe. Lotnictwo ogólne jest podstawą dobrze prosperującej społeczności lotniczej, zapewniając mechanikom i inżynierom, ekspertom awioniki i młodym pilotom jednej z najbardziej cenionych umiejętności w świecie. Wydaje mi się, że powinniśmy być naśladowcami i jeśli FAA coś zrobi, to dekadę później powinniśmy zrobić to samo. W chwili obecnej mamy ludzi, których cała praca polega na tworzeniu zasad i porządkowaniu wszystkiego, co powinieneś wiedzieć na temat prawa w Europie. To bzdura i to musi się skończyć - to nie ma sensu”, dodał.

Może nadszedł czas aby minister do spraw transportu zauważył;

• stanowisko  europejskiego środowiska lotnictwa ultralekkiego w sprawach mas startowych ul,
• stanowisko parlamentu niemieckiego w sprawach  mas startowych ul i wyłączenia nadzoru,
• zjawisko że kajaków nie nadzoruje Urząd Morski,
• stanowisko EASA w sprawie możliwości tworzenia  krajowych regulacji prawnych.

Prawdą jest jednak fakt ,że polskie środowisko lotnictwa ultralekkiego jest bardzo podzielone w swoich poglądach dotyczących regulacji mających wpływ na bezpieczeństwo wykonywania operacji lotniczych, budowy i nadzoru nad urządzeniami latającymi.

Nie mniej jednak nadal  uważam  ,że należy doprowadzić do podjęcia próby spotkania się nie tylko w gronie prawników lecz praktyków mających doświadczenie w zakresie Lotnictwa Ultralekkiego i wypracowania deklarowanego stanowiska rządowego w prawie ucywilizowania prawno praktycznego działania tego rodzaju lotnictwa sektora  General Aviation.

 Wyrażam również nadzieję że planowane przez Prezesa ULC zapowiadane warsztaty doprowadzą wreszcie do powstania ponad podziałami spójnego stanowiska   społeczności lotniczej lotnictwa ultralekkiego dającego  odpór powiedzeniu że dla Polaków  wszystko  z Polakami nic. Może pokusimy się we wspólnym interesie do powstania Krajowej Platformy Lotnictwa Ultralekkiego, która będzie partnerem dla strony rządowej i autorytetem dla środowiska  w sprawie objęcia kompleksowego  nadzoru  nad urządzeniami latającymi.

Grzegorz Brychczyński
Niezależny Ekspert Lotniczy

Projektowana regulacja umożliwia rozwój w wielu kierunkach, w szczególności eksperymentowanie i budowę amatorską lub fabryczną, prostą drogą od pomysłu do pierwszych lotów bez konieczności uzyskania dokumentów końcowych w dotychczasowych procesach oceny zdatności do lotu.

W konsekwencji wprowadzonych zmian przewiduje się rozwój tego segmentu lotnictwa, w tym zwiększenie liczby producentów, podmiotów dokonujących oceny technicznej oraz obsługi urządzeń latających przy utrzymanym poziomie bezpieczeństwa.

Projektodawca analizował w szczególności dwa modele rozwiązań:
1) pierwszym był przejęty m in. w Republice Czeskiej zakładający przekazanie funkcji Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, przy zachowaniu obecnych procedur, w zakresie urządzeń latających organizacji reprezentującej środowisko lotnicze, która byłaby w pełni przygotowana do natychmiastowego przejęcia złożonych czynności nadzoru; model nie został wybrany gdyż obecnie funkcjonujące organizacje nie posiadają odpowiednich zasobów kadrowych, finansowych oraz administracyjnych, aby w sposób efektywny przejąć nadzór;

2) drugim był przyjęty w Wielkiej Brytanii polegający na przekazaniu jasno zdefiniowanych obszarów nadzoru bezpośrednio do szeroko rozumianego środowiska urządzeń latających, w tym do producentów, mechaników, inżynierów, uczelni wyższych, przy jednoczesnym uproszczeniu procedur administracyjnych.

Po analizie istniejących rozwiązań, zaproponowany przez projektodawcę model oparto na rozwiązaniu przyjętym w Wielkiej Brytanii

Potrzeba zmiany rozporządzenia o wyłączeniu wynika z doświadczeń stosowania obowiązujących przepisów, które wskazują na konieczność doprecyzowania przepisów, wprowadzenia ułatwień w wymaganiach stawianych podmiotom przy zachowaniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa lotniczego oraz wniosków płynących od przedstawicieli środowiska lotniczego.

Zaproponowane zmiany przede wszystkim koncentrują się na dostosowaniu przepisów rozporządzenia o wyłączeniu do klasyfikacji statków powietrznych zawartej w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 7 sierpnia 2013 r. w sprawie klasyfikacji statków powietrznych (Dz. U. poz. 1032) w zakresie klasy „urządzenia latające”. Klasa ta obejmuje statki powietrzne, które ujęte zostały w załączniku II do rozporządzenia (WE) nr 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz uchylającego dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE (Dz. Urz. UE L 79 z 19.03.2008, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 216/2008”, a więc na podstawie art. 1 ust. 2 lit. a tego rozporządzenia nie są objęte przepisami prawa Unii Europejskiej, a państwo członkowskie może ustanowić wymagania krajowe dla takich statków powietrznych. Należy podkreślić, że zgodnie z klasyfikacją statków powietrznych w klasie tej mieszczą się w zakresie w niej wskazanym statki powietrzne do 600 kg, m.in. w kategorii historycznej, amatorskiej, repliki i eksperymentalnej, a inne statki powietrzne w zakresie wagowym odpowiadającym pozostałym rodzajom statków z załącznika II do rozporządzenia 216/2008. Drugim głównym obszarem zmian są wymagania dotyczące projektowania.