Przekształcenie lotnisk użytku wyłącznego w lotniska użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji

W Polsce funkcjonuje przynajmniej kilkanaście lotnisk użytku wyłącznego, które albo już w chwili obecnej albo po dokonaniu niewielkich nakładów mogłyby zostać przekształcone w lotniska użytku publicznego, w stosunku do których Prezes ULC wydał decyzję o ograniczonym procesie certyfikacji AC (Aerodrome Ceritificate). Dla uproszczenia nazywane będą one dalej lotniskami użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji.

Nadanie takiego statusu otwiera przed lotniskiem oraz jego właścicielami szerokie pole możliwości: od równego dostępu do ruchu wszystkich użytkowników, umożliwiającego czerpanie ekonomicznych korzyści z lotów handlowych, poprzez możliwość dofinansowania takiego lotniska ze środków publicznych po zwolnienie lotniska od obowiązku ponoszenia podatku od nieruchomości. Korzyści płynących z powstania lotniska użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji jest wiele więcej, jednak na pierwszy plan powinny wysuwać się możliwości rozwoju gospodarczego całego regionu, co idzie za zlokalizowaniem w nim lotniska użytku publicznego.

Ponadto fakt ograniczonej certyfikacji ponownie korzystnie wpływa na koszty eksploatacji takiego lotniska, gdyż wyłączone zostają wymogi, które mogłyby okazać się nie do spełnienia przez zarządzających lub właścicieli średniej wielkości obiektów tego typu.

Wraz z nowelizacją ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo Lotnicze (dalej: „Prawo Lotnicze” – t. jedn. Dz. U. 2006, Nr 100, poz. 696 ze zm.), została wprowadzona przez ustawodawcę możliwość tworzenia lotnisk użytku publicznego, w stosunku do których Prezes ULC wydał decyzję o ograniczonej certyfikacji. Jest to nowa kategoria lotnisk, którą należy umieścić pomiędzy małymi, lokalnymi lotniskami użytku wyłącznego, a dużymi portami lotniczymi, funkcjonująca z powodzeniem w wielu krajach UE. Zasadniczymi korzyściami, które należy wymienić po stronie lotnisk użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji jest:

zwolnienie od obowiązku podatkowego budynków, budowli i gruntów zajętych pod części lotnicze lotnisk użytku publicznego;
lepsze możliwości eksploatacyjne lotniska;
możliwość dofinansowania rozwoju przez organy samorządu ze środków publicznych w szerszym zakresie, niż może to mieć miejsce w stosunku do lotnisk użytku wyłącznego.

Nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, że lotniska, w stosunku do których Prezes ULC wyda decyzję o ograniczonej certyfikacji, będą podlegały mniejszym obostrzeniom w stosunku do wymogów technicznych i eksploatacyjnych niż lotniska użytku publicznego.

Wskazane wyżej skrótowe informacje dotyczące korzyści płynące z możliwości przekształcenia lotniska użytku wyłącznego w lotnisko użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji znajdują poparcie w zamierzeniach właścicieli lotnisk użytku wyłącznego, którzy zamierzają podjąć się procesu przekształcenia. Jedyną formalną przeszkodą jest brak wydania rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie wymagań technicznych i eksploatacyjnych dla lotnisk użytku publicznego, dla których została wydana decyzja o ograniczonej certyfikacji (dalej: „Rozporządzenie w sprawie wymagań technicznych”). Przeszkoda ta powinna ustąpić w niedługim czasie, ponieważ projekt Rozporządzenia w sprawie wymagań technicznych jest już po konsultacjach dokonanych przez Komisję Prawniczą i trafił do MTBiGM już w lutym 2013 r.

Zakładając wydanie Rozporządzenia w sprawie wymagań technicznych, zarządzający lotniskiem użytku wyłącznego będzie miał otwartą drogę (oczywiście w porozumieniu z właścicielem lotniska) do podjęcia procesu przekształcenia w lotnisko użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji. W pierwszej kolejności będzie konieczne wystąpić do Prezesa ULC z wnioskiem o wydanie decyzji o ograniczonej certyfikacji lotniska w trybie art. 59a ust. 2 Prawa Lotniczego w związku z Rozporządzeniem w sprawie wymagań technicznych (jak wyżej była mowa jeszcze nie weszło w życie). Wniosek o wydanie decyzji będzie musiał zawierać wskazanie, że dane lotnisko spełnia wymogi określone w (przyszłym) rozporządzeniu.

Decyzja Prezesa ULC powinna objąć:

rodzaje lotów, jakie mogą być wykonywane na tym lotnisku;
czas, w jakim mogą być obsługiwane loty na tym lotnisku;
charakterystykę techniczną statków powietrznych, jakie mogą lądować i startować z tego lotniska.

Decyzja jest wydawana w trybie k.p.a. Po uzyskaniu decyzji należy złożyć wniosek o wydanie certyfikatu lotniska użytku publicznego.

Kolejnym krokiem będzie uzyskanie certyfikatu AC, wymaganego na podstawie art. 160 ust. 3 pkt. 3 Prawa Lotniczego. Oczywiście certyfikacja będzie uzależniona od rozstrzygnięć Prezesa ULC w kwestii odstępstw, wskazanych w decyzji o ograniczonej certyfikacji danego lotniska. O wydanie certyfikatu lotniska użytku publicznego AC, z uwzględnieniem ustępstw, na które wyraził zgodę Prezes ULC, występuje zarządzający lotniskiem, po wcześniejszym uzyskaniu decyzji o ograniczonej certyfikacji. Certyfikat będzie udzielany na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy (po raz pierwszy) i możliwe będzie jego przedłużanie na czas nie dłuższy niż 36 miesięcy.

Wniosek o wydanie certyfikatu AC musi zawierać informacje zgodnie z § 16 ust. 1 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 marca 2013 r. w sprawie certyfikacji działalności w lotnictwie cywilnym (dalej: „Rozporządzenie o certyfikacji” - Dz. U. z dnia 3 kwietnia 2013 r.), ponadto trzeba do niego dołączyć dokumenty określone w § 17 i § 18 Rozporządzenia o certyfikacji. Po prawidłowym złożeniu dokumentów, Prezes ULC przechodzi do etapu oceny, która jest prowadzona na zasadach określonych w § 18 ust. 2 oraz § 34 Rozporządzenia o certyfikacji. Następnym etapem jest kontrola prowadzona przez Prezesa ULC, jednak warunkiem przystąpienia do niej jest pozytywne zakończenie etapu oceny, a ponadto spełnienie przez wnioskodawcę m.in. następujących warunków:

wprowadzenie i przestrzeganie instrukcji wykonawczych i innych dokumentów do prowadzenia działalności w lotnictwie cywilnym;
zweryfikowanie osób wchodzących w skład kierownictwa wnioskodawcy pod kątem możliwości zapewnienia przez nie bezpieczeństwa prowadzonej działalności.

Prezes ULC może wydać zalecenia pokontrolne, do wypełnienia których zobligowany jest wnioskodawca. Ostatnim etapem uzyskania certyfikatu jest wydanie decyzji administracyjnej przez Prezesa ULC o wydaniu certyfikatu AC.

Po uzyskaniu certyfikatu AC można przejść do procesu uzyskania zezwolenia na zarządzanie lotniskiem użytku publicznego. Przesłanki określające kto może ubiegać się o wydanie zezwolenia na zarządzanie lotniskiem użytku publicznego zostały określone w art. 174 ust. 2 i 3 ustawy. Wniosek powinien zawierać informacje oznaczone w art. 175 ust. 1 oraz załączniki wskazane w art. 175 ust. 2 ustawy a także wymagane przez rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa I Gospodarki Morskiej z dnia 20 lutego 2013 r. w sprawie dokumentów oraz informacji wymaganych przy ubieganiu się o zezwolenie na zarządzanie lotniskiem użytku publicznego (Dz. U. z dnia 28 lutego 2013 r.). Jedną z kluczowych kwestii będzie wykazanie, że przedsiębiorca ubiegający się o zezwolenie będzie w stanie sprostać wymaganiom finansowym w zakresie zarządzania lotniskiem, a jeżeli ubiega się o zarządzanie więcej niż jednym lotniskiem, stan finansowy musi zapewniać funkcjonowanie na nich wszystkich.

Ostatnim krokiem do spełnienia będzie wpisanie lotniska do rejestru lotnisk prowadzonego przez Prezesa ULC lub ewentualnie zmiana istniejącego wpisu.

Podsumowując, po wejściu w życie wszystkich przepisów wykonawczych do Prawa Lotniczego, otworzy się droga do podjęcia interesującego i obiecującego procesu przekształcania lotnisk użytku wyłącznego w lotniska użytku publicznego o ograniczonej certyfikacji. Pozytywne zakończenie takiego procesu może zapewnić lokalnym społecznościom nowe możliwości rozwoju, natomiast podmiotom bezpośrednio zaangażowanym w działanie tychże lotnisk może przynieść wymierne ekonomiczne korzyści.

Mikołaj Doskocz

Mikołaj Doskocz - aplikant radcowski 2 roku, Absolwent Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Warszawskim, od 3 lat pracuje w Aeroklubie Polskim na stanowisku specjalisty ds. prawnych. Prywatnie interesuje się lotnictwem oraz prawem lotniczym.