Kontrole bezpieczeństwa GA na lotniskach komunikacyjnych

Kilka tygodni temu dwóch pilotów wraz z pasażerem wybrało się samolotem Beechcraft Baron z lotniska Babice (EPBC) na lotnisko w Gdańsku (EPGD). Były to lot IFR na który zgodnie z przepisami i odpowiednio wcześnie został złożony plan lot. Po wylądowaniu w Gdańsku zamiast operatora hendlingowego przywitani zostali przez pracowników SOL, którzy oznajmili, że w myśl nowych przepisów wydanych przez ULC wszyscy muszą przejść rutynową kontrolę bezpieczeństwa (Rtg bagażu podręcznego, bramka, etc.).

Istotne w całej sytuacji są fakty, że: zarówno piloci, jak i pasażer byli obywatelami RP, lot nie był wykonywany z żadnego z krajów trzecich, a lot wykonywany był zgodnie z planem i obowiązującymi przepisami.

W związku z zaistniałą sytuacją zwróciliśmy się z pytaniami do Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Nasze pytania były następujące :

1. Jakie nowe przepisy miał na myśli pracownik SOL?

2. Od kiedy one obowiązują?

3. Czy nakładają one nowe obowiązki tylko na SOL, czy także Straż Graniczną?

4. Jeśli obowiązują takowe przepisy, to jakich lotnisk dotyczą, jaka była przesłanka do ich wprowadzenia?

W odpowiedzi Urzędu Lotnictwa Cywilnego czytamy: 

"W odpowiedzi na Pana zapytanie uprzejmie informuję, iż w ostatnim czasie nie miała miejsca zasadnicza zmiana regulacji z zakresu ochrony lotnictwa cywilnego dotycząca kontroli bezpieczeństwa. Ostatnia nowelizacja przepisów z zakresu ochrony lotnictwa cywilnego w państwach członkowskich Unii Europejskiej, która w sposób gruntowny zmieniła zasady obowiązujące w przedmiotowym obszarze weszła w życie z dniem 29 kwietnia 2010 roku. Było to rozporządzenie nr 300/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego i uchylające rozporządzenie (WE) 2320/2002 oraz przepisy wykonawcze do tego rozporządzenia.

W prawie krajowym zagadnienia ochrony lotnictwa cywilnego reguluje ustawa „Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2012 r. poz. 933, 951 i 1544 oraz z 2013 r. poz. 134, 628, 829 i 912)” oraz jej akty wykonawcze w tym m.in. rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie Krajowego Programu Ochrony Lotnictwa Cywilnego (Dz. U. 2012 poz. 912).

W myśl przytoczonych wyżej przepisów, w portach lotniczych tworzy się strefę zastrzeżoną oraz jej część krytyczną, do których mogą mieć dostęp jedynie osoby uprawnione, zapewnieniu czego służą czynności wykonywane w ramach kontroli dostępu. Przed uzyskaniem dostępu do strefy zastrzeżonej, wykonuje się kontrolę bezpieczeństwa, która ma na celu zapobieżenie wprowadzeniu do strefy zastrzeżonej tzw. przedmiotów zabronionych wymienionych w dodatku 4-C do rozporządzenia 185/2010.

Mając na uwadze ww. zasady uprzejmie informuję, iż powszechnie stosowaną praktyką jest eskortowanie przez Służbę Ochrony Lotniska pasażerów i załogi od momentu pojawienia się w strefie zastrzeżonej statku powietrznego general aviation nie przylatującego z części krytycznej do chwili opuszczenia tej strefy przez ww. osoby.

W tym miejscu podkreślenia wymaga fakt, iż zarządzający portem lotniczym, który ponosi pełną odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa na podległym mu terenie, ma pełne władztwo nad strefą zastrzeżoną i jej częścią krytyczną. Posiada on przy tym również prawo do wykonywania kontroli bezpieczeństwa w stosunku do osób, co do których istniały przesłanki, aby takiej kontroli dokonać.

Jednocześnie mając na względzie zapewnienie płynności podróży pasażerom prywatnych statków powietrznych, w pełni rekomendowaną przez Urząd Lotnictwa Cywilnego praktyką, jest tworzenie w portach lotniczych specjalnych stref dla lotnictwa ogólnego, to jest tzw. stref wydzielonych, w których - po zastosowaniu przez zarządzającego portem lotniczym specjalnych środków zabezpieczających - nie mają zastosowania normy ochrony lotnictwa cywilnego, a na ustanowienie których pozwalają obowiązujące przepisy. Decyzja o zainteresowaniu (bądź nie) utworzenia cyt. powyżej strefy wydzielonej należy jednak wyłącznie do  zarządzającego  portem lotniczym.

Należy zaznaczyć, iż układ i przebieg stref (ogólnodostępnej, zastrzeżonej i części krytycznej oraz wydzielonej) w poszczególnych portach lotniczych ustalany jest przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, indywidualnie dla każdego podmiotu – na jego wniosek. Szczegółowe postępowanie służb ochrony w strefach podległych zarządzającemu portem lotniczym regulowane jest poprzez wewnętrzne zarządzenia i regulaminy poszczególnych portów lotniczych – z uwzględnieniem trybów postępowania w ewentualnych sytuacjach nadzwyczajnych, w tym w razie uzyskania informacji pochodzących od instytucji i służb porządku publicznego."

Marta Chylińska
Urząd Lotnictwa Cywilnego 


Z powyższego wynika, iż działalność SOL była jak najbardziej zgodna z prawem. Obecnie według obowiązujących przepisów za kwestie bezpieczeństwa odpowiada Służba Ochrony Lotniska. Natomiast Straż Graniczna odpowiedzialna jest jedynie za kontrolę celną, ograniczoną w praktyce do statków powietrznych i pasażerów przylatujących z krajów trzecich (spoza Schengen).