Co wiesz o polskim przemyśle lotniczym?

Polski przemysł lotniczy to prawie wiekowa tradycja. Pomimo burzliwej historii naszego kraju, wytrwale dążył do zaznaczenia swojej pozycji

w lotniczym świecie. Postanowiliśmy zgłębić ten temat, aby uzmysłowić jak ważną rolę pełni w naszej gosdpodarce i jak ogromny tkwi w nim potencjał.

Próby zorganizowania przemysłu lotniczego w Polsce podjęto już na początku dwudziestego wieku, kiedy w 1910 utworzono Warszawskie Towarzystwo Lotnicze "Awiata". Po wybudowaniu hali fabrycznej i hangarów w 1911 rozpoczęto seryjną produkcję dwupłatowego samolotu Farman IV. Z czasem, coraz lepiej prosperujące zakłady zostały początku 1912 zlikwidowane przez władze rosyjskie, a ich majątek przekazany armii rosyjskiej.

Następnie w czasie niemieckiej okupacji Warszawy, w okresie I Wojny Światowej utworzono na potrzeby niemieckiego lotnictwa wojskowego zakłady produkcji płatowców i remontów silników. Po wojnie zostały one przejęte przez władze polskie i często na ich bazie stworzono zakłady produkujące dla potrzeb lotnictwa.

Po odzyskaniu niepodległości wraz z tworzeniem Polskich Sił Powietrznych nastąpił burzliwy rozwój przemysłu lotniczego. W pierwszym okresie w przejętych od zaborców warsztatach lotniczych, prowadzono remonty samolotów dla potrzeb wojska. Następnie, w połowie lat 20-stych rozpoczęto seryjną produkcję, głownie na podstawie francuskich licencji. W 1928 roku utworzono Państwowe Zakłady Lotnicze (PZL) i rozpoczęto szersze wdrażanie do produkcji własnych konstrukcji.
Jako pierwsze rozpoczęto produkować samoloty myśliwskie konstrukcji inż. Puławskiego wyposażone w rewelacyjny na owe czasy tzw. "polski płat". Najbardziej znane z nich to PZL P-7 i PZL P-11, które były podstawą uzbrojenia naszego lotnictwa myśliwskiego w trakcie wojny obronnej w 1939, oraz PZL P-24 który stał się przedmiotem eksportu. Licencję na ten samolot zakupiły Turcja i Rumunia.
Dla potrzeb Polskich Sił Powietrznych opracowywano również samoloty bombowe. Najbardziej znane z nich to PZL-23 "Karaś" i PZL-37 "Łoś". Również i te samoloty były przedmiotem eksportu.
Na deskach konstruktorów i w fazie prototypów było w chwili wybuchy wojny wiele samolotów o osiągach porównywalnych z osiągami najlepszych ówczesnych samolotów wojskowych.

Po drugiej wojnie światowej nastąpiło przeorientowanie polskiego przemysłu lotniczego oraz jego rozbudowa. W wyniku decyzji politycznych oparto się głownie na zakupie licencji od ZSRR. Odbudowano zakłady w Mielcu i zbudowano zakłady w Świdniku oraz wytwórnię silników w Rzeszowie. Do produkcji wprowadzono samoloty odrzutowe Lim (licencyjny MiG). Podjęto również produkcję udanego samolotu An-2 (wyprodukowanego w ilości około 10 000 sztuk). W połowie lat 50-siątych podjęto decyzję o rozpoczęciu w WSK Świdnik licencyjnej produkcji śmigłowców. Były to Mi-1 i Mi-2 - produkowany jest do dzisiaj. Głównym odbiorcą wytwarzanego sprzętu był ZSRR.

Równolegle trwały prace polskich konstruktorów. Zespół pod kierownictwem inż. Tadeusza Sołtyka opracował udane samoloty szkolno-treningowe TS-8 "Bies" i TS-11"Iskra". Prowadzono również prace nad nowoczesnym samolotem myśliwskim i szkolno-treningowym TS-16"Grot", które jednak wstrzymano w wyniku politycznych decyzji.

Równolegle cywilna produkcja rozwijała się dobrze. Opracowano samolot "Wilga", na którym polscy piloci wygrywali w wielu światowych zawodach samolotowych. Rolniczy "Dromader" wykorzystywany również jako samolot gaśniczy podbijał świat. W tym czasie powstało wiele doskonałych szybowców.
Upadek poprzedniego ustroju załamanie gospodarki ZSRR i jego rozpad postawiły polski przemysł w trudnej sytuacji. Prawie z dnia na dzień utracono odbiorców na 75% produkcji. Pojawiła się konieczność podjęcia przemian strukturalnych w zakładach.

Obecnie przemysł lotniczy w Polsce to z jednej strony pozostałości zakładów państwowych, w większości przejętych przez zagraniczny kapitał produkujące osprzęt i wyposażenie na rzecz lotnictwa. Z drugiej zaś wiele zupełnie nowych firm, które widzą ogrome możliwości dla rozwoju biznesu. Polski przemysł lotniczy posiada duży potencjał produkcyjny jak i prężne zaplecze naukowo-badawcze. Wśród nich są: Politechnika Rzeszowska, Warszawska, Łódzka, Krakowska, Wrocławska, Kielecka, Lubelska, Poznańska, Częstochowska. To także PAN, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych i Instytut Lotnictwa i Akademia Obrony Narodowej. Większość z wymienionych instytucji, zrzesza Centrum Zaawansowanych Technologii „ AERONET – Dolina Lotnicza ‘’.

75 % zdolności produkcyjnej polskiego przemysłu lotniczego skupione jest w południowo- wschodniej Polsce w tzw. : Dolinie Lotniczej, a większośc działających tam przedsiębiorstw zrzeszonych jest w Polską Platformę Technologiczna Lotnictwa. Wzrost ilości zamówień oraz tępo przyrostu ilości firm działających na tym polu sugerują, że przemysł ten ma przed sobą ogromną szansę rozwoju.
Podjeliśmy próbę zestawienia firm działających na Polskim rynku, których działalność w jakikolwiek sposób związana jest z przemysłem lotniczym.

Firmy zajmujące się produkcją samolotów i podzespołów:

Aero Sp. Z o. o http://www.aero.com.pl
AERO-Service http://www.aero-service.pl/
Aerospace Industries http://www.ai.com.pl
Anodal Anodowanie i Barwienie Aluminium Sulecki Radosław Sujecki Marcin http://www.anodal.pl
Arkom Sp. z o.o. http://www.arkom.net.pl
Aviacom Sp. z o.o. http://www.aviacom.pl
Avio Polska http://www.aviopolska.com
Aviomechanika Sp. z o.o. http://www.aviomechanika.pl
Aviotech Systemy Okablowania Sp. z o.o. http://www.aviotech.pl
B & M OPTIK Sp. zo.o. http://www.bmo.pl
Bae Systems Poland Sp. z o.o. http://www.baesystems.com
Biuro Projektowe Bogumił Bereś http://www.beres.com.pl
Bollhoff Technika Łączenia Spółka z o.o. http://www.bollhoff.pl
Cav-Aerospace http://www.cav-aerospace.pl
Creuzet Polska Sp. z o.o. http://www.creuzet.pl
E & K Sp. z o.o. http://www.eik.pl
EADS PZL "Warszawa-Okęcie" S.A. http://www.pzl.eads.net
Edward Margański http://www.marganski.com.pl
Ekolot http://www.ekolot.pl
EL-Automatyka http://www.el-automatyka.pl
ELA www.wiatrakowce.com.pl
Eurotech Sp. z o.o. http://www.eurotech.com.pl
Faktory Celier Aviation http://celieraviation.eu
Fin Sp. z o.o. http://www.finzoo.com.pl
Fk-Lightplanes http://www.fk-lightplanes.com/
FPU "WALDREX" S. C. http://www.waldrex.pl
Franklin Aircraft Engines Sp. z o.o. http://www.franklin-engines.com
Gardner Poland Sp. z o.o. http://www.gardner.pl
General Electric http://www.ge.com/pl
Goodrich Krosno Sp. z o.o http://www.goodrich.com.pl
Hispano Suiza Polska Sp. z o.o. http://www.hispano-suiza.pl
HTM Water Jet" Tomasz Hankus http://www.htm-waterjet.pl
Instytut Energetyki Oddział Ceramiki CEREL http://www.cerel.pl
Instytut Lotnictwa http://www.ilot.edu.pl
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych http://www.itwl.pl
Iwamet Sp. z o.o. http://www.iwamet.com.pl
Kamaeko http://www.kamaeko.com.pl
King & Fowler Polska Sp. z o.o. http://www.aerogistics.com
Kreisler Polska Sp. z o.o. http://www.kreisler.pl
Lockheed Martin Poland http://www.lockheedmartin.com
Lotnicze Zakłady Produkcyjno-Naprawcze "Aero-Kros" http://www.aero-kros.com
Marco Export-Import Rzeszów http://www.marco.net.pl
MTU Aero Engines Polska http://www.mtu.de
Nicholsons Sealing Technologies Sp. z o.o. http://www.nicholsons.co.uk
Nitro-Chem S.A. Zakłady Chemiczne http://www.nitrochem.com.pl
NYF Poland Sp. z o.o. http://www.nitrochem.com.pl
P.P.U.H. "MAM" http://www.mam.rzeszow.pl
Państwowe Zakłady Lotnicze "Warszawa-Okęcie" http://www.pzl.eads.net
Peszke Aero Technologies S C http://www.peszke.com
PPHU NAVCOM SYSTEMS S.C. http://www.navcomsystems.net
Pratt & Whitney Kalisz Sp. z o.o. http://www.pwk.com.pl
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe "EKOLOT" http://www.ekolot.pl
Przemysłowy Instytut Telekomunikacji S.A. http://www.pit.edu.pl
PZL "Hydral" S.A http://www.hydral.com.pl
PZL "Mielec" Sp. z o.o. http://www.pzlmielec.pl
RD Precision Polska Sp. z o.o. http://www.rdprecision.webpark.pl
Remog Polska Sp. z o.o. http://www.remog.pl
Rufus Mechanical Works Ltd. http://www.rufus.com.pl
Serwis Samolotów Historycznych http://www.planeclassic.com
Sikorski Aircraft http://www.sikorsky.com
Solaris Helicopter Division http://www.solarishelicopter.pl
Śrubex S.A. http://www.srubex.com.pl
Unison Engine Components Poland Sp.zo.o.http://www.unisonenginecomponents.com
Technical Services Enterprise Nafta-Gaz-Serwis Ltd. http://www.ngs.com.pl
Trigger Wytwórnia Preparatów do Ochrony Środowiska http://www.trigger.pl
TW Metals Polska Sp. z o.o. http://www.twmetals.pl
Ultratech Sp. z o.o. http://www.ultratech.pl
Unimor Radiocom Sp. z o.o. http://www.radiocom.pl
Vac Aero http://www.vacaero.com.pl
Wheelabrator Schlick Sp. z o.o. http://www.wheelabratorgroup.pl
Wiet-Pol PPUH http://www.wietpol.com.pl
Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 1 w Łodzi http://www.wzl1.mil.pl
Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 2 w Bydgoszczy http://www.wzl2.mil.pl
Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 3 w Dęblinie http://www.wzl3.mil.pl
Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 4 w Warszawie http://www.wzl4.mil.pl
WSK "PZL - Krosno" http://www.wsk-krosno.pl
WSK "PZL - Mielec" http://www.pzlmielec.pl
WSK "PZL - Rzeszów" S.A http://www.wskrz.com
WSK "PZL - Świdnik" S.A. http://www.pzl.swidnik.pl
WSK "PZL - Warszawa II" S.A. http://www.pzl.com.pl
WSK Poznań Sp.z o.o. http://www.wsk-poznan.com.pl
WSK PZL "Kalisz" S.A http://www.wsk.kalisz.pl
WSK - Tomaszów Lubelski http://www.wsk-tomlub.home.pl
Wytwarzanie i Remonty Konstrukcji KompozytowychJerzy Biskup & Henryk Mynarski
Wytwórnia Konstrukcji Kompozytowych Andrzej Papiorek http://www.papiorek.com.pl
Zakład Artykułów Ściernych "ARMES" http://www.armes.com.pl
Zakład Narzędziowy Prodrem Sp z o.o. http://www.prodre.ptc.pl
Zakład Narzędziowy w Świdniku http://www.zn.swidnik.pl
Zakład Obróbki Plastycznej http://www.kuznia-zop.home.pl
Zakład Produkcji Doświadczalnej Sp. z o.o. w Warszawie http://www.zpd.com.pl
Zakład Zaawansowanych Technologii i Konstrukcji Cermet-Technika Sp. z o.o. http://www.cermet-technika.pl
Zakłady Lotnicze 3Xtrim Sp. z o.o. http://www.3xtrim.pl
ZUT- Wrocław http://www.zut.wroclaw.pl

Dealerzy samolotów, śmigłowców i sprzętu lotniczego:

Aircom http://www.aircom.pl
ATM Elektronika http://www.atmelektronika.com/atm
Auto Fus http://www.robinsonfus.pl
Aviapol Sp. z o.o. http://www.dovaaircraft.pl
Aeromar
Aerofon Sp.zo.o. http://www.enstromhelicopter.com
Celier aviation http://www.celieraviation.eu
Dynon Avionics Polska
Drabpol http://www.drabpol.pl
GB Aircraft Sp.z o.o. http://www.gbaircraft.pl
Faston http://www.faston.pl
Firma Lotnicza K.Pilawski http://www.kpilawski.com.pl
J.B Investments Sp.z o.o. http://www.jbi.com.pl
LZ http://www.lz.pl
Polinar http://www.polinar.pl
Profi Polska Sp.z o.o. http://www.airprofi.pl
Skyleader http://www.skyleader.aero
Grupa Wanicki http://helikoptery.wanicki.pl

Ilość wymienionych pozycji, pokazuje jak ogromna jest skala zjawiska i jego dynamika. Naszym zdaniem warto o tym pisać, by uzmysłowić, że jesteśmy w tej dziedzinie potęgą na skalę światową i pomimo wielu trudności, ta gałąź przemysłu ma się całkiem dobrze.

Ze względu na dużą aktywność w tym sektorze istnieje szansa, że któraś z firm została przez nas pominięta. Z góry przepraszamy jeśli tak się stało. Prosimy o kontakt z redakcją dlapilota.pl w celu uzupełnienia danych. Firmy o których zapomnieliśmy prosimy dopisywać w komentarzach na dole strony.

Paweł Kralewski