Pasażerski Model Transportowy. Nowe narzędzie CPK do planowania inwestycji

Spółka Centralny Port Komunikacyjny opracowała Pasażerski Model Transportowy (PMT) i sieciową prognozę ruchu pasażerskiego w Polsce, które uwzględniają transport drogowy, kolejowy i lotniczy. Budowa Portu Solidarność i nowych linii kolejowych CPK pozwoli na dwukrotny wzrost liczby pasażerów w pociągach dalekobieżnych w Polsce – wynika z najnowszych danych.

Zgodnie z prognozą, po uruchomieniu CPK można spodziewać się blisko 120 mln pasażerów kolei dalekobieżnej: 95 mln pasażerów w pociągach kategorii Intercity i 25 mln w regionalnych ekspresach. Dla porównania: w 2019 r. spółka PKP Intercity przewiozła niespełna 49 mln pasażerów (w tym roku wynik będzie znacząco niższy w związku z epidemią COVID-19). W najbliższym czasie planowane jest dalsze uszczegółowienie prognoz dla ruchu regionalnego o nowe założenia, w tym m.in. uwzględniające program Kolej Plus.

Według najnowszych danych, po uruchomieniu nowego lotniska tylko na kluczowym odcinku sieci kolejowej – łączącym Warszawę z CPK – podróżować będzie blisko 65 tys. pasażerów dziennie (to więcej, niż obecnie przemieszcza się w ciągu dnia autostradą A2 między Warszawą i Łodzią). Nowa infrastruktura kolejowa pozwoli zapewnić bardzo dobrą dostępność nowego portu lotniczego. Jak wynika z wyliczeń CPK, do 40 proc. pasażerów będzie dojeżdżać do CPK koleją.

– Sieciowa prognoza ruchu wskazuje niezbicie na istotne znaczenie planowanych inwestycji kolejowych CPK dla likwidacji wykluczenia komunikacyjnego w Polsce. Budowa nowych linii, na obszarach dotychczas pozbawionych dogodnych połączeń, pozwoli na zwiększenie liczby osób podróżujących koleją i przyczyni się do wzrostu atrakcyjności tego środka transportu w naszym kraju – mówi Marcin Horała, wiceminister infrastruktury i pełnomocnik rządu ds. CPK.

Do wykonania tych prognoz spółka CPK wykorzystała nowe narzędzie: Pasażerski Model Transportowy. PMT to 4-stopniowy model międzygałęziowy,  obejmujący różne środki transportu. Pozwala on na analizy konkurencyjności kolei wobec innych rodzajów transportu, np. drogowego i lotniczego. Istotną cechą modelu jest możliwość porównania przepływów pasażerskich w transporcie zbiorowym z prognozowanym natężeniem indywidualnego ruchu drogowego.

– PMT uwzględnia różne środki transportu, w tym ruch samochodowy, przewozy autobusowe i operacje lotnicze. Pozwala to na wiarygodną i spójną dla całego obszaru Polski prognozę zmian, jakie przyniesie realizacja inwestycji CPK. Dzięki temu rozwiązania techniczne przygotowywane przez CPK będą „szyte na miarę", czyli dostosowane do realnych przyszłych potrzeb transportowych – wyjaśnia Mikołaj Wild, prezes spółki CPK.

Dzięki możliwości prognozowania liczby pasażerów na liniach i stacjach kolejowych, czy określania liczby pociągów wymaganych do obsługi przewozów, model pozwala porównywać różne scenariusze rozwoju systemu transportowego. Umożliwia też wybór najlepszych wariantów inwestycyjnych, co będzie wykorzystywane m.in. w pracach nad studiami techniczno-ekonomiczno-środowiskowymi (STEŚ) dla poszczególnych inwestycji.

– Takie podejście do prognoz daje solidną podstawę do ubiegania się o środki unijne. Zwiększenie liczby osób podróżujących koleją wpisują się bowiem w założenia Europejskiego Zielonego Ładu – mówi wiceminister Marcin Horała.

W toku prac nad PMT w modelu uwzględniono infrastrukturę lotniskową (wraz z projektowanym Portem Solidarność między Warszawą i Łodzią), nowe linie kolejowe w ramach Programu Kolejowego CPK (tzw. szprychy), a także drogi niezbędne do obsługi lotniska. Ponadto częścią modelu są też informacje o innych planach rozbudowy infrastruktury drogowej i kolejowej przewidzianych do realizacji w ciągu najbliższych lat.

PMT został zbudowany w środowisku PTV VISUM, które jest wykorzystywane przez wiodących przewoźników i zarządców infrastruktury (m.in. w Niemczech, Austrii, Szwajcarii i Holandii). Prace, które zrealizowali wspólnie eksperci firmy Databout (dawniej: WYG International) i CPK, koncentrowały się na znaczącej rozbudowie modelu opracowanego uprzednio w spółce PKP Polskie Linie Kolejowe. Mogą one być wsparciem dla Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT) w wykonaniu prognozy ruchu na poziomie strategicznym.

Program kolejowy CPK zakłada realizację do 2034 r. łącznie 1789 km linii kolejowych w ramach 12 ciągów kolejowych (w tym 10 „szprych"). Nowe linie kolejowe będą wykorzystywane do obsługi przede wszystkim pociągów dalekobieżnych, w tym kolei dużych prędkości, jak również przez pociągi regionalne, a na wybranych odcinkach przez składy towarowe.