Brytyjski port kosmiczny SaxaVord otrzymał licencję na rozpoczęcie startów orbitalnych

Port kosmiczny SaxaVord na wyspie Unst - najbardziej wysuniętej na północ wyspie archipelagu Szetlandów - otrzymał zgodę brytyjskiego Urzędu Lotnictwa Cywilnego (CAA) na rozpoczęcie startów w 2024 roku. To pierwszy w Wielkiej Brytanii obiekt do pionowego wystrzeliwania rakiet na orbitę. I pierwszy w Europie, który ma zgodę na to, żeby przeprowadzać takie operacje.

Jak podaje BBC, SaxaVord to pierwszy w pełni licencjonowany obiekt w Europie Zachodniej, który będzie mógł pionowo wynieść satelitę na orbitę. W Wielkiej Brytanii jest już wprawdzie jeden licencjonowan port kosmiczny - w Kornwalii - tam jednak rakiety są wystrzeliwane poziomo z samolotu.

Port na Szetlandach pozwoli na maksymalnie 30 wystrzeleń rocznie. Pierwsza rakieta - według zapowiedzi - ma zostać stamtąd wystrzelona w przyszłym roku. W SaxaVord nad przygotowaniem rakiet do startu pracują już operatorzy z całego świata. Prawdopodobnie tym, który zainauguruje starty, będzie niemiecka firma HyImpulse, która ma podjąć próby wystrzelenia suborbitalnego, czyli na wysokość nie pozwalającą na dotarcie do przestrzeni kosmicznej. Pierwsze loty orbitalne z wyspy Unst prawdopodobnie będą miały miejsce dopiero w 2025 roku. Pracują nad tym niemiecka firma Rocket Factory Augsburg (RFA) i Lockheed Martin/ABL Space Systems, która ma dokonać z ramienia rządu Wielkiej Brytanii oficjalnego wystrzelenia Pathfindera. Pierwszą brytyjską firmą, która wystrzeli rakietę z terytorium tego kraju, ma być Skyrora z siedzibą w Edynburgu.

Port kosmiczny SaxaVord powstał na miejscu dawnej stacji radarowej RAF. Jej właścicielami są Frank i Debbie Strangowie. Kupili ten teren 15 lat temu z zamiarem stworzenia tu centrum ekoturystyki. Te plany, jak widać, bardzo się zmieniły. Kluczowa okazała się lokalizacja, która bez wątpienia miała duży wpływ na decyzję CAA o przyznaniu licencji. Unst zapewnia dobrą trajektorię do umieszczania satelitów na orbicie biegunowej, czyli przechodzącej nad obydwoma biegunami lub w ich pobliżu. Poruszające się po niej satelity zazwyczaj przecinają równik za każdym razem w innym miejscu, co pozwala na ich zastosowanie m.in. do mapowania Ziemi, śledzenia pogody oraz zadań z dziedzin komunikacji i bezpieczeństwa. Istotnym czynnikiem, który był brany pod uwagę przy udzielaniu licencji dla portu kosmicznego, jest także bezpieczeństwo ludzi i względy środowiskowe, więc położenie SaxaVord Spaceport na wysuniętej na północ i słabo zamieszkanej wyspie w pewnością było atutem.

W zeszłym tygodniu Brytyjska Agencja Kosmiczna ogłosiła finansowanie kwotą ponad 6,7 miliona funtów pięciu planowanych i jednego już powstającego portu kosmicznego na terenie Szkocji. Port SaxaVord mógł rozwijać się szybciej dzięki finansowaniu w znacznej mierze ze środków prywatnych. Utorował jednak innym drogę do uzyskania licencji - dzięki dopracowaniu procedury kolejnym firmom będzie łatwiej spełnić oczekiwania regulatora.

Na terenie Szkocji prowadzona jest już produkcja małych satelitów, a tamtejszy sektor kosmiczny zatrudnia około 8500 osób. Istnienie w pobliżu portu kosmicznego powinno jeszcze bardziej ożywić branżę. O tym, jak duże jest zapotrzebowanie na tego typu usługi pokazuje przykład należącej do Elona muska firmy SpaceX, która wysyła w przestrzeń kosmiczną tysiące satelitów.