91. rocznica utworzenia Lotnictwa Morskiego

Na pamiątkę pierwszego po odzyskaniu niepodległości i dostępu do morza lotu nad Bałtykiem, który wykonał chor. pil. Andrzej Zubrzycki na samolocie typu "Friedrichschafen", 15 lipca obchodzony jest jako data utworzenia polskiego lotnictwa morskiego. Tego dnia swoje święto obchodzi również najstarszy obecnie istniejący lotniczy związek taktyczny – Gdyńska Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej.

Początki polskiego lotnictwa morskiego wiążą się z Puckiem, w którym 1 lipca 1920 roku powstała Baza Lotnictwa Morskiego. Tam dysponując zaledwie kilkoma wrakami wodnosamolotów, pozostawionymi przez armię pruską, polscy mechanicy zmontowali wodnosamolot typu "Friedrichschafen", na którym chor. pil. Andrzej Zubrzycki wykonał w dniu 15 lipca 1920 roku pierwszy lot nad Morzem Bałtyckim. W latach 1920 - 1939 w składzie lotnictwa Marynarki Wojennej funkcjonował Morski Dywizjon Lotniczy bazujący w Pucku, który był wyposażony w ponad 30 różnych typów i wersji wodnosamolotów, łodzi latających oraz samolotów kołowych. Dywizjon wykonywał zadania wywiadowcze, obserwacyjne, bombowo - torpedowe oraz łącznikowo - transportowe nad morzem i lądem. We wrześniu 1939 roku, pomimo prób podjęcia walki z lotnictwem i marynarką niemiecką, nie odniósł znaczących sukcesów bojowych. Uległ miażdżącej przewadze technicznej i liczebnej lotnictwa niemieckiego.

W czasie II wojny światowej lotnicy morscy walczyli w siłach powietrznych wszystkich państw koalicyjnych, w większości w obronie Wysp Brytyjskich oraz północnego Atlantyku. W okresie tym tradycje Morskiego Dywizjonu Lotniczego z Pucka kontynuował 304. Dywizjon Bombowy "Ziemi Śląskiej" im. Ks. Józefa Poniatowskiego, walcząc w składzie Coastal Command. Sformowany został w Bramcote 22 sierpnia 1940 roku jako polski dywizjon bombowców lekkich, początkowo wyposażony w samoloty Fairey Battle, a później w samoloty Wellington. Dywizjon rozpoczął wykonywanie zadań 25 kwietnia 1941 roku. Były to zadania polegające głównie na patrolowaniu, wykrywaniu i zwalczaniu okrętów podwodnych. Załogi 304. Dywizjonu wykonały 2939 lotów bojowych spędzając w powietrzu 24 tysiące godzin. Zrzuciły około 900 ton bomb zatapiając dwa i uszkadzając pięć okrętów podwodnych nieprzyjaciela. Zestrzeliły sześć samolotów (z czego trzy to trafienia potwierdzone) i uszkodziły cztery maszyny. Straty dywizjonu to trzydzieści jeden samolotów. Dwustu ośmiu lotników poległo lub zaginęło, a trzydziestu pięciu trafiło do niewoli. Dywizjon wykonywał swoje zadania do 18 grudnia 1946 roku, kiedy to w Chedburgh został rozwiązany.

fot. kpt. mar. Mariusz Kalinowski/44BLotM

Współczesne lotnictwo morskie stanowi Gdyńska Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej. Od 1 stycznia 2011 roku w skład najstarszego w kraju lotniczego związku taktycznego wchodzi 43. Baza Lotnictwa Morskiego w Gdyni Babich Dołach oraz 44. Baza Lotnictwa Morskiego w Siemirowicach i Darłowie. Na wyposażeniu baz znajdują się samoloty patrolowo – rozpoznawcze An-28B1R i An-28B1RM Bis, samoloty monitoringu ekologicznego An-28E, samoloty transportowe An-28TD, śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych Mi-14PŁ, śmigłowce pokładowe SH-2G, śmigłowce ratownicze Mi-14PŁ/R i W-3RM „Anakonda”, śmigłowce transportowe Mi-17 i W-3 oraz śmigłowce Mi-2. Do głównych zadań lotnictwa morskiego należy poszukiwanie, śledzenie i niszczenie okrętów podwodnych samodzielnie i we współdziałaniu z siłami okrętowymi, poszukiwanie, rozpoznanie i wskazywanie celów okrętom, zabezpieczenie ratownicze polskiej strefy SAR (poszukiwania i ratownictwa) na Bałtyku oraz strefy przybrzeżnej, monitoring ekologiczny Polskiej Strefy Ekonomicznej oraz transport ludzi i sprzętu.

kmdr ppor. Czesław Cichy