Pierwsze w historii lotnictwa automatyczne tankowanie dużego samolotu w powietrzu

Spółka Airbus Defence and Space odniosła kolejny sukces w próbach automatycznego tankowania w powietrzu (A3R, Automatic Air-to-Air Refuelling). Poprzednio udało się zatankować w ten sposób myśliwiec, tym razem odbiorcą paliwa był o wiele większy samolot.

We wspólnej operacji ze współpracującymi z Grupą Airbus nad rozwojem tej pionierskiej technologii Australijskimi Królewskimi Siłami Powietrznymi (RAAF) eksperymentalna latająca cysterna A310 przeprowadziła siedem automatycznych kontaktów z wielozadaniowym samolotem KC-30A. Obie maszyny powstały w zakładach koncernu Airbus.

Poddawany próbom system nie wymaga dodatkowego wyposażenia po stronie samolotu tankowanego i ma na celu zmniejszenie obciążenia pracą operatora wysięgnika paliwowego, zwiększenie bezpieczeństwa i optymalizację liczby tankowań w powietrzu w warunkach operacyjnych pod kątem maksymalnego zwiększenia przewagi w powietrzu. Grupa Airbus rozpoczęła prace nad wprowadzeniem systemu w aktualnie eksploatowanym wielozadaniowym transportowcu-cysternie A330 MRTT (Multi Role Tanker Transport).

Podczas wstępnej fazy zbliżania samolotu tankowanego, wysięgnikiem paliwowym z pokładu samolotu-cysterny steruje – jak zwykle – operator tankowania (ARO, ang. Air Refuelling Operator). Komputer wykrywa położenie sondy paliwowej samolotu tankowanego za pomocą nowatorskich technik pasywnych, w szczególności algorytmów przetwarzania obrazu. Z chwilą uruchomienia się systemu automatycznego tankowania przejmuje on całkowicie sterowanie lotem wysięgnika paliwowego i utrzymywaniem go na sondzie paliwowej. Podczas zestawiania połączenia między samolotami teleskopowym mechanizmem wysięgnika można sterować na szereg sposobów: ręcznie (przez ARO), w trybie utrzymywania stałej odległości lub w pełni automatycznie.

W trakcie dwugodzinnego testu systemu, który miał miejsce 20 czerwca na południe od wybrzeża Hiszpanii, cysterna A310 pomyślnie przeprowadziła tą metodą wszystkie siedem zaplanowanych tankowań.

David Piatti, który na pokładzie eksperymentalnego A310 ponownie pełnił ze strony Grupy Airbus rolę doświadczalnego ARO (zwanego też potocznie „boomerem"), opowiada: „Precyzja, z jaką system A3R śledził położenie samolotu tankowanego, robiła ogromne wrażenie. Zatankowanie drugiej cysterny lub samolotu transportowego niesie wiele potencjalnych korzyści: może, na przykład, zwiększyć jego zasięg lub wyeliminować potrzebę zabierania pozostałego po misji paliwa z powrotem do bazy. Mimo to jest to trudne zadanie, a ten system jest w stanie nie tylko zmniejszyć obciążenie personelu cysterny pracą, ale też zredukować wiążące się z tą operacją ryzyko".

Testy przeprowadzono we współpracy z pilotami eksperymentalnymi i inżynierami lotów próbnych z jednostki badawczo-rozwojowej RAAF-u (ARDU).

Dowódca dywizjonu RAAF Lawry Benier, a jednocześnie szef ARDU, wyjaśnił, że RAAF pomagały spółce Airbus Defence & Space przy opracowywaniu systemu A3R i innych technologii mających zwiększyć walory użytkowe KC-30A na polu walki.

„To niezwykle budujące, przybyć do Hiszpanii i przekonać się osobiście o postępach, jakie uczyniono w pracach nad tym systemem, na własne oczy oglądając tankowanie naszego KC-30A" – powiedział.

„Australijskie Królewskie Siły Lotnicze wielokrotnie wykonują tankowanie w powietrzu dużych samolotów podczas operacji taktycznych i manewrów, gdyż pozwala to nam zwiększyć zasięg i szybkość reagowania naszej floty ruchomej, a także dłużej utrzymywać w powietrzu samoloty zwiadowcze."

Opracowany przez spółkę Airbus Defence and Space samolot A330 MRTT to jedyny dostępny obecnie strategiczny samolot transportowy i latająca cysterna nowej generacji, jaki został sprawdzony w boju. Duża pojemność mieszczących 111 ton paliwa podstawowych zbiorników samolotu pasażerskiego A330-200, który posłużył za platformę dla tej konstrukcji, pozwala A330 MRTT doskonale sprawdzać się w misjach tankowania w powietrzu bez potrzeby instalowania w nim jakichkolwiek zbiorników dodatkowych.

Airbus A330 MRTT jest oferowany odbiorcom z wyposażeniem obejmującym wybór sprawdzonych systemów do tankowania w locie: zaawansowany system sztywnego wysięgnika paliwowego (Aerial Refuelling Boom System) konstrukcji Airbus Defence and Space i/lub parę zbiorników podskrzydłowych z giętkimi wężami i koszami stabilizującymi l/lub zabudowany w kadłubie system do tankowania w powietrzu (Fuselage Refuelling Unit).

Dzięki prawdziwie szerokokadłubowej konstrukcji, A330 MRTT może też służyć za klasyczny samolot transportowy i pomieścić do 300 żołnierzy lub do 45 ton ładunku. Łatwo też przekształcić go w samolot do ewakuacji medycznej (MEDEVAC) z miejscem na 130 noszy. Na dzień dzisiejszy Grupa Airbus otrzymała zamówienia łącznie na 57 sztuk A330 MRTT z 11 krajów (Australii, Belgii, Francji, Luksemburga, Holandii, Norwegii, Arabii Saudyjskiej, Singapuru, Korei Północnej, Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Wielkiej Brytanii), a dwa kraje (Australia i Arabia Saudyjska) złożyły już kolejne zamówienia.