Przejdź do treści
Gwiazda Polski
Źródło artykułu

W latach trzydziestych ambitny plan rozsławił Polskę i Legionowo na cały świat

Pomysł lotów do stratosfery zapoczątkował pilot, konstruktor, zwycięzca w zawodach o puchar Gordon Bennetta: pil. inż. Zbigniew Burzyński. Uzyskał on akceptację planów lotów wysokościowych, przez dowódcę 2 Batalionu Balonowego w Legionowie mjr. pil. Juliana Sielewicza. W latach 1933 – 1938 zrealizowano w Polsce 7 lotów. Loty wysokościowe doprowadziły do uzyskania rekordu wysokości uznanego przez FIA, na wysokość 10 853 m - 29.03.1936 roku, na najlepszym balonie klasy Gordon Bennett o pojemności 2200 m3 WARSZAWA II, wyprodukowanym przez Wytwórnię Balonów i Spadochronów w Legionowie.

Prace nad produkcją niezwykle lekkiego materiału do konstrukcji powłok balonów, o wadze 35-37 g/m2 prowadzone były przez inż. Józefa Rojka w Wytwórni Balonów i Spadochronów w Legionowie. Nowym materiałem, zainteresował się szwajcarski naukowiec prof. August Piccard. Profesor zamierzał zlecić uszycie z niego balonu stratosferycznego. Niestety, nagła śmierć profesora przerwała projekt.

Polska jako wiodący producent balonów w latach trzydziestych, postanowiła zrealizować ambitny plan lotu do stratosfery na wysokość 30 000 m. Oficjalne rozpoczęcie prac nad budową stratostatu, datujemy na 7.06.1937 ,projekt uzyskał nazwę: „I Polski Lot Stratosferyczny” (I-PLS).

Lista osób którym powierzono prace nad budową balonu w Legionowie :
- mjr. pil. inż. Stanisław Mazurek – główny konstruktor
- inż. Józef Paszczora –projektant powłoki i zawieszeń
- inż. Jan Szal – projektant gondoli
- inż. Jan Zygmunt Karpiński – laboratoryjne badanie cech materiałów lotniczych przeznaczonych do budowy stratostatu
- inż. Franciszek Stoszko – konstruktor klapy nawigacyjnej i technologii wykonania olbrzymiej powłoki.
- prof. dr hab. Stanisław Ziemecki – konstruktor komory do pomiarów natężenia promieniowania kosmicznego
- prof. Dr hab. Marian Mięsowicz – konstruktor aparatu do badania kierunkowości promieniowania kosmicznego

Załoga stratostatu:
- kap pil. inż. Zbigniew Burzyński
- dr Konstanty Jodko-Narkiewicz

Latem roku 1938 budowa stratostatu dobiegła końca. Przetransportowano go do Doliny Chochołowskiej, gdzie startowisko przygotowywał 2 Batalion Balonowy Legionowo, w sile 200 żołnierzy, pod komendą ppłk obs. bal. Juliana Sielewicza.

Rankiem 12.10.1938 roku podjęto decyzje o starcie. Przygotowania rozpoczęto o świcie 13.10.1938 r. O godzinie 1:00 w dniu 14.10.2008 przerwano start ze względu na silny wiatr. W trakcie opróżniania powłoki nastąpiło wyładowanie elektrostatyczne które spowodowało wybuch i wypalenie olbrzymiej dziury w powłoce. Po naprawie powłoki kolejne przygotowania do startu zaplanowane były na wrzesień 1939 r.

Ambitny plan Polaków, lotu do stratosfery na wysokość 30 km, został zrealizowany przez Amerykanów dopiero w roku 1966.

„GWIAZDA POLSKI, największy balon stratosferyczny, jaki kiedykolwiek został zbudowany, nie zdołał nigdy zajaśnieć na stratosferycznym niebie. Był to gigant o wysokości 120 m i objętości 124800 m3. Po pierwszej próbie startu w roku 1938 zaplanowano drugi w 1939. Niestety w tym roku Gwiazda nie wzleciała. Blask jej zgasł w huku artylerii ostrzeliwującej Warszawę”.
Źródło: Dr Erich Tilgenkamp The Conquest of the Stratosphere, 1958

„Jest to historia największego wówczas stratostatu świata. Gwiazdy, która mimo ogromu wysiłków nie zabłysła nad horyzontem. Dzieła, którego koniec nie uwieńczył”
Źródło: A.M. „Skrzydlata Polska” nr 47/594, 25.11.1962
FacebookTwitterWykop
Źródło artykułu

Nasze strony