VI Światowy Zjazd Lotników Polskich

Rok 2012 jest szczególny dla polskiego lotnictwa, przypada w nim wiele ważnych rocznic ściśle związanych z historią polskich skrzydeł, w tym:

80-lecie zwycięstwa polskiej załogi składającej się z pilota Franciszka Żwirko i mechanika Stanisława Wigury w tzw. Challenge’u berlińskim.

28 sierpnia 1932 r. ich nazwiska stały się znane i cenione w całym lotniczym świecie. Dwaj Polacy odnieśli spektakularne zwycięstwo w prestiżowych Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1932 (Challenge International des Avions de Tourisme) w Berlinie. Dokonali tego na polskim samolocie RWD-6, którego współkonstruktorem był inż. Stanisław Wigura. Zawody rozegrane w dniach 12-28 sierpnia, składały się z trzech oddzielnych konkurencji: próby sprawności technicznej, lotu okrężnego na dystansie 7 tys. km i próby prędkości maksymalnej. W szranki stanęło ponad 40 załóg z Czechosłowacji (4), Francji (8), Niemiec (15), Polski (5), Szwajcarii (2) i Włoch (8). Polacy odnieśli również zwycięstwo zespołowe.

Niestety to również 80. rocznica tragicznej śmierci tej wspaniałej załogi. Żwirko i Wigura byli legendą nie tylko w Polsce, ich obecność stała sie pożądana na wszelkich zawodach i imprezach lotniczych organizowanych w innych krajach. Z zagranicy posypały się zaproszenia. Jedno z nich nadeszło z Czechosłowacji. 11 września tamtejszy aeroklub organizował w Pradze mityng lotniczy. Zaproszono trzy polskie załogi. Dwie odleciały 10 września. Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura postanowili dać sobie jeszcze jeden dzień odpoczynku i ich RWD-6 SP-AHN wystartował 11 września, w niedzielę, po 6 rano. Nad czeskim Cierlickiem, po około dwóch godzinach lotu lekki, kryty płótnem samolot dopadła szalejąca burza. Maszyna, która świetnie sobie radziła w międzynarodowych turniejach, nie sprostała porywistym podmuchom wiatru. Burza poskręcała skrzydła, nie wytrzymały okucia. Siedzący za sterami Żwirko próbował jeszcze zawrócić, by wydostać się z burzy. Niestety, żywioł pozbawił samolot jednego skrzydła i cisnął nim o porośnięte lasem zbocze Kościelca. Gdy na miejsce katastrofy dotarli pierwsi okoliczni mieszkańcy, zastali porozrzucane szczątki samolotu, połamane drzewa i dwa ciała polskich lotników. W pogrzebie bohaterów przestworzy na warszawskich Powązkach 15 września udział wzięło kilkadziesiąt tysięcy osób.

70. rocznica śmierci płk pil. Stanisława Jakuba Skarżyńskiego.
W okresie międzywojennym Skarżyński zyskał sławę na całym świecie za sprawą dwóch wspaniałych wyczynów: pierwszym był oblot Afryki w 1931 r. Dla Skarżyńskiego i jego towarzysza w wyprawie, por. Andrzeja Markiewicza, przygotowano samolot PZL Ł-2, przystosowany specjalnie do dalekiego i trudnego lotu. Start nastąpił 1 lutego 1931 r. Trasa prowadziła przez Belgrad, Ateny, Kair, Atbarę, Chartum, Malakal, Jubę, Kisumu, Abercon, Elisabethville, Luebo, Leopoldville, Port Gentil, Dualę, Lagos, Abidjan, Bomako, Dakar, Port Etienne, Villa Cisneros, Cabo Yubi, Agadir, Casablankę do Alicante. Stamtąd Skarżyński przeleciał do Paryża, a następnie do Warszawy. W czasie afrykańskiej podróży przebył 25 770 kilometrów. Po powrocie z Afryki Skarżyński zaplanował kolejny wielki przelot - przez Atlantyk. Wystartował samotnie na odpowiednio zmodyfikowanym samolocie RWD-5 (RWD-5 bis) z St. Louis (Afryka Północna) 7 maja 1933 r. o godz. 23.00, a 18 godzin i 30 minut później, po wyczerpującym locie wylądował na lotnisku Macau w Brazylii w Ameryce Południowej. Łącznie na RWD-5 bis Skarżyński pokonał dystans 13 305 kilometrów w czasie 104 godzin i 40 minut. Lot ten, poza sławą oraz satysfakcją, przyniósł mu także prestiżowy Medal Bleriota, nadany w 1936 r. (jako pierwszemu i jedynemu Polakowi). Po klęsce wrześniowej walczył we Francji a następnie w Anglii. Biorąc udział w lotach bombowych w składzie 305 dywizjonu, zginął nocą 26 czerwca po przymusowym wodowaniu Wellingtona MK II w Kanale La Manche.

20. rocznica sprowadzenia do kraju historycznego sztandaru Polskich Sił Powietrznych.
Po wojnie sztandar Polskich Sił Powietrznych był przechowywany w Muzeum im. gen. Sikorskiego. Przekazanie sztandaru nastąpiło w dniu 4 września 1992 roku podczas I Światowego Zjazdu Lotników Polskich (3-7 wrzesnia1992r.). Ceremonia odbyła się w Warszawie na dzisiejszym Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego. Asystę sztandaru stanowili weterani wojenni Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie. Sztandar został wręczony Prezydentowi RP Lechowi Wałęsie przez Prezesa Stowarzyszenia Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii, Marszałka Aleksandra Meisnera. Z rąk Prezydenta sztandar otrzymał ówczesny dowódca Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej gen. dyw. pil. Jerzy Gotowała. W uroczystości uczestniczyło dwóch marszałków RAF oraz 20 żyjących jeszcze w tym czasie dowódców dywizjonów Polskich Sił Powietrznych. Historyczny sztandar przechowywany jest w Dęblinie.
 

Przypadające w 2012 r. rocznice historycznych wydarzeń lotniczych zostaną zrealizowane w ramach obchodów Święta Lotnictwa. Dla ich uczczenia planuje się zorganizować następujące zamierzenia na szczeblu centralnym:

• VI Światowy Zjazd Lotników Polskich (w dniach 25-28 sierpnia).
• Stołeczne uroczystości z okazji Święta Lotnictwa (28 sierpnia).
• Blok przedsięwzięć związanych z 80 rocznicą zwycięstwa i śmierci załogi Żwirko i Wigura zakończony uroczystością w czeskim Cierlicku (8 września).

PROGRAM VI ŚWIATOWEGO ZJAZDU LOTNIKÓW POLSKICH:
25 sierpnia (sobota):
godz. 11.00

• powitanie gości przez dowódcę garnizonu
• złożenie wiązanki kwiatów przed Pomnikiem Bohaterskim Lotnikom Dęblińskiej Szkoły Orląt
• zwiedzanie Muzeum SP

godz. 12.00 - prezentacja wybranych elementów bazy dydaktycznej WSO SP

27 sierpnia (poniedziałek):
godz. 11.00 - spotkanie uczestników VI Światowego Zjazdu Lotników Polskich z Prezydentem RP w Pałacu Belwederskim (po uzgodnieniu z Kancelarią Prezydenta)
godz. 18.00 - apel poległych na Polach Mokotowskich

28 sierpnia (wtorek):
godz. 7.00 - złożenie przez delegację weteranów wiązanki kwiatów na mogiłach lotników polskich (cmentarz powązkowski)
godz. 9.30 - uroczysta msza w intencji lotników polskich – Katedra Polowa WP
godz. 10.30 - odsłonięcie tablicy upamiętniającej płk. pil. Stanisława Skarżyńskiego – Katedra Polowa WP
godz. 12.00 - centralne uroczystości wojskowe z okazji Święta Lotnictwa przed Pomnikiem Lotników Polskich poległych w latach 1939 -1945 (Pole Mokotowskie)