„Pilot po wyjściu z kabiny zauważył, że na samolocie brakuje jednej łopaty śmigła..." - raport końcowy PKBWL

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych opublikowała raport końcowy 1368/2020 z wypadku samolotu ultralekkiego Tecnam P92 Echo (znaki rejestracyjne SP-SAWS) do którego doszło 7 czerwca 2020 r. w miejscowości Bedoń Wieś w woj. łódzkim. W wyniku tego zdarzenia statek powietrzny zostały w poważnym stopniu uszkodzone, ale dwie osoby przebywające na jego pokładzie nie odniosły obrażeń.

W streszczeniu raportu 1368/2020 czytamy:

W dniu 7 czerwca 2020 r. o godz. 12:30 z lądowiska Elbląg (EPEL) wystartował samolot Tecnam P92 ECHO. Jego pilot planował wykonać przelot na lotnisko w Katowicach (EPKM). Zbliżając się do Łodzi, około godziny 15:00, kiedy samolot znajdował się na wysokości około 2200 ft, pilot poczuł szarpnięcie samolotem, usłyszał huk i silnik wyłączył się. Pilot postanowił awaryjnie lądować na pobliskiej łące. Przed przyziemieniem pilot zauważył przebiegający w poprzek rów. Aby przyziemić samolot za rowem ściągnął na siebie drążek sterowy.

Samolot wzniósł się na wysokość około 4m, przeleciał nad rowem, ale w wyniku utraty prędkości został przeciągnięty i spadł na ziemię. Pilot i pasażerka nie odnieśli obrażeń. Pilot po wyjściu z kabiny zauważył, że na samolocie brakuje jednej łopaty śmigła. Pilot i kilkunastu mieszkańców z pobliskiej miejscowości przeszukali teren w pobliżu miejsca lądowania, ale łopaty nie znaleziono. Wokół łąki znajdowały się pola z dość wysokim zbożem. Pilot próbował bezskutecznie nawiązać łączność z FIS Warszawa, ale ostatecznie przekazał informację telefonicznie do FIS o wylądowaniu, lecz nie podał, że było to lądowanie awaryjne. Według oświadczenia pilota był bardzo zestresowany i nie był w stanie działać logicznie.


W tym samym dniu o godz.16:00, mieszkanka miejscowości Wiązyń Dolny znalazła na swojej działce łopatę śmigła i o tym fakcie powiadomiła Policję. Policja wykonała oględziny miejsca w którym znaleziono łopatę i zabezpieczyła dowody. W związku z odnalezieniem łopaty śmigła, w dniu 8 czerwca 2020 r. o godz. 6:00, Cywilno-Wojskowy Ośrodek Poszukiwania i Ratownictwa Lotniczego (ARCC) uruchomił akcję poszukiwawczą statku powietrznego na obszarze przypuszczalnego miejsca jego upadku. O godz. 10:50 otrzymano informację z Policji o statku powietrznym Tecnam P92 ECHO, który znaleziono w miejscowości Bedoń Wieś na prywatnej posesji (rys. 2), gdzie został przyholowany z pobliskiej łąki, na której lądował awaryjnie. Samolot posiadał uszkodzenia pokazane na rys. 3 i 4.

W dniu 25 czerwca 2020 r. dokonano oględzin uszkodzonego statku powietrznego w m. Katowice. Podczas przeglądu samolotu wykryto uszkodzenie przedniej goleni, ramy silnika i osłony piasty śmigła. Ustalono, że urwanie uchwytu łopaty nastąpiło na obwodzie ostatniego wcięcia gwintu.

Na podstawie przeprowadzonych badań i analizy ich wyników wyciągnięto następujące wnioski:

1) Pęknięcie uchwytu łopaty śmigła samolotu urwanej podczas lotu miało przebieg cykliczny o charakterze zmęczeniowym.
2) Miejsce powstania pęknięcia zlokalizowane jest w obszarze mocowania łopaty w piaście śmigła. Obszar ten jest zarazem miejscem największego momentu gnącego pracującej łopaty.
3) Materiał, z którego wykonane zostało mocowanie łopaty to stal konstrukcyjna obrobiona cieplnie z niewielką ilością dodatków stopowych.
4) Przyczyną pęknięcia uchwytu łopaty śmigła mógł być karb geometryczny powstały w wyniku obróbki ubytkowej lub praca śmigła, które nie było wyważone w sposób prawidłowy.
5) Nie stwierdzono wad materiałowych mogących być przyczyną pęknięcia łopaty wirnika.

Wyniki badań potwierdzają, że wcześniej ustalone fakty (wymienione poniżej) wpłynęły bezpośrednio na urwanie się łopaty śmigła.

a) Śmigło było nieprawidłowo wyważone przez 22 godz. pracy silnika.

b) Pęknięcie nastąpiło w miejscu występowania karbu geometrycznego (gwintu) a zarazem obszarze największego momentu gnącego.

Przyczyna zdarzenia:

Przyczyną zdarzenia było pęknięcie łopaty śmigła samolotu o charakterze zmęczeniowym, które zostało spowodowane nałożeniem się dwóch czynników: nieprawidłowego wyważenia śmigła oraz występowanie w tym samym miejscu karbu geometrycznego i największego momentu gnącego.

Okoliczności sprzyjające zaistnieniu zdarzenia

Nie określono.

Zalecenia dotyczące bezpieczeństwa

Nie sformułowano.

Propozycje zmian systemowych i/lub inne uwagi

Nie sformułowano.

Pełny Raport Końcowy 1368/2020 dostępny jest tutaj (LINK)