Z serii "Spotkania przy samolocie": SEPECAT Jaguar

W dniu 16 stycznia 2022 r. (niedziela), o godzinie 12.00 Muzeum Lotnictwa Polskiego zaprasza na kolejne spotkanie prowadzone przez Jana Hoffmanna.

Zaproszenie na opowieść o historii lotnictwa kierowane jest zarówno do młodzieży, jak i dorosłych.

Prowadzone będą rozmowy o samolocie szturmowym SEPECAT Jaguar, powstałym na przełomie lat 60- i 70-tych w ramach międzynarodowego programu współpracy przemysłu lotniczego Francji (Breguet) i Wielkiej Brytanii (BAC). Realizowany był jako ponaddźwiękowy dwumiejscowy samolot szkolno-bojowy i jednomiejscowy wsparcia taktycznego. Jaguar mógł też wykonywać zadania rozpoznawcze oraz w ograniczonym zakresie myśliwskie. Samolot charakteryzował się bardzo ciekawymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi i aerodynamicznymi. Okazał się bardzo udaną konstrukcją, bardzo skuteczną w konfliktach zbrojnych. Uczestnicy spotkania poznają historię i konstrukcję tego interesującego samolotu, będącego też eksponatem w Muzeum Lotnictwa w Krakowie.

Jaguar to samolot szturmowy skonstruowany w latach 60-tych przez brytyjsko – francuskie konsorcjum. Powstał w wyniku zapotrzebowania sił powietrznych Francji i Wielkiej Brytanii na naddźwiękowy samolot szkolno – treningowy i lekki samolot szturmowy. Z powodu zbieżnych wymagań zdecydowano się prace prowadzić wspólnie, tworząc w 1966 r. konsorcjum SEPECAT (Société Européenne de Production de l'Avion d'École de Combat et d'Appui Tactique, czyli Europejskie Przedsiębiorstwo Produkcji Samolotu Szkolno – Bojowego i Wsparcia Taktycznego). Było to drugie tego typu (po naddźwiękowym samolocie pasażerskim Concorde) wspólne przedsięwzięcie brytyjsko – francuskie.

Konstrukcja płatowca, stworzona zgodnie z regułą pól, oparta była na francuskim projekcie Breguet Br121. Wkład pracy ze strony obu krajów wynosił po 50%. Firmy Rolls – Royce i Turbomeca podjęły też wspólne prace nad silnikiem odrzutowym Adour, przeznaczonym do napędu nowego samolotu, który otrzymał nazwę Jaguar. Francja i Wielka Brytania miały nieco odmienne wymagania, dlatego budowane dla obu krajów wersje samolotu różniły się od siebie wyposażeniem i uzbrojeniem. Budowane dla Francji samoloty wersji dwumiejscowej szkolnej były oznaczone Jaguar E, a jednomiejscowej bojowej Jaguar A. Brytyjskie samoloty jednomiejscowe były oznaczone Jaguar S, a dwumiejscowe Jaguar B.

Pierwszy prototyp (dwumiejscowy) oblatano we Francji w 1968 r. Produkcja seryjna rozpoczęła się w 1972 r. – wersji francuskiej w Tuluzie, a brytyjskiej w Warton. W wyniku kryzysu naftowego po wojnie Yom Kippur w 1973 r. zmalało zainteresowanie wersją szkolną, a wzrósł nacisk na produkcję wersji bojowej. Dla Francji wyprodukowano 160 egzemplarzy wersji bojowej i 40 szkolnej, dla Wielkiej Brytanii 165 egzemplarzy wersji bojowej (której oznaczenie zmieniono na Jaguar GR.1) i 38 wersji szkolnej (oznaczenie zmieniono na Jaguar T.2). Jaguary obu krajów były zdolne do przenoszenia broni atomowej. Samoloty brytyjskie miały znacznie bogatsze wyposażenie niż francuskie, m. in. laserowy dalmierz i oświetlacz celu umieszczony w przodzie kadłuba. Prócz Wielkiej Brytanii i Francji Jaguary zakupiły też siły powietrzne Indii, Ekwadoru i Omanu i Nigerii.

Debiut bojowy Jaguarów lotnictwa francuskiego miał miejsce w 1977 r. podczas misji stabilizacyjnej w Mauretanii. Później francuskie Jaguary były kilkakrotnie użyte w Czadzie przeciw rebeliantom wspieranym przez Libię. Jaguary RAF-u, stacjonujące w Wielkiej Brytanii i w RFN miały odegrać istotną rolę w odparciu ewentualnego ataku wojsk Układu Warszawskiego na kraje NATO. Samoloty należące do obu krajów wzięły też udział w operacji Pustynna Burza w Iraku w 1991 r. oraz w misjach stabilizacyjnych nad krajami byłej Jugosławii w latach 90-tych. Ze służby we Francuskich Siłach Powietrznych Jaguary zostały wycofane w 2001 r. Jaguary RAF-u były kilkakrotnie modernizowane i pozostawały w służbie do 2007 r.

SEPECAT Jaguar GR.1 w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (fot. muzeumlotnictwa.pl)

Prezentowany samolot, nr seryjny XX 730 należał do 6 Dywizjonu RAF. Został wyprodukowany w 1974 r. i był eksploatowany do 1985 r., a następnie został przekazany jako pomoc naukowa do szkoły technicznej RAF w Cosford. W lutym 2010 r. trafił do zbiorów Muzeum.