Problem formatowania depesz NOTAM

15 kwietnia 2010 roku, opublikowaliśmy NOTAMy w związku z planowanymi ograniczeniami w polskiej przestrzeni powietrznej. Ich źródłem był (popularny) amerykański serwer DINS dostępny pod internetowym adresem: https://www.notams.jcs.mil/. Format depeszy zbudził wśród czytelników wątpliwości - zobacz komentarze do "Ograniczenia w FIR EPWW w związku z uroczystościami pogrzebowymi ofiar katastrofy w Smoleńsku". Poniżej prezentujemy wyjaśnienie Klaudiusza Dybowskiego.

Przedstawiony poniżej NOTAM w wersji z serwera amerykańskiego (Defense NOTAM Internet Service), ma prawo wzbudzić solidne wątpliwości załóg statków powietrznych, zwłaszcza tych początkujących.

A9999/10 - TEMPORARY AIRSPACE RESERVATION WILL TAKE PLACE:
LATERAL LIMITS /WGS84/:
CIRCLE RADIUS 50 KM CENTERED ON POINT: 521429N 0210046E
VERTICAL LIMITS:
UPPER LIMIT: FL095
LOWER LIMIT: GND
FLIGHTS OF ALL TYPES OF AIRCRAFT ARE PROHIBITED WITHIN THIS
AREA EXCEPT:
- SCHEDULED FLIGHTS OF COMMERCIAL AVIATION
- FLIGHTS WITH STATUS HEAD,STATE,HUM,HOSP,SAR,FIRE PROTECTION
- AIR POLICING
- STATE FLIGHTS
IN JUSTIFIED CAUSES OTHER FLIGHTS HAVE TO OBTAIN PERMISSION FROM AIR
OPERATION CENTRE TEL:+48 22 682 8766 +48 22 682 8373 FAX:+48 22 682
8223.
GND - FL095, 17 0600-2000 AND 21 0600-1600, 17 APR 06:00 2010 UNTIL 21
APR 16:00 2010. CREATED: 15 APR 14:14 2010

Zgodnie z ICAO Annex 15, depesza NOTAM ma szereg pól; Zostały one dokładnie opisane w Załączniku nr 15 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym. Oprócz tej „biblii” każdego szanującego się pracownika służby informacji lotniczej mamy również inny dokument - OPADD v3.0 (Operating Procedures for AIS Dynamic Data). Zawiera on zasady i reguły, których przestrzegają pracownicy Biur NOTAM wydający depesze NOTAM. Dodam, że podręcznik ten jest znacznie bardziej restrykcyjny i szczegółowy niż ICAO Annex 15. Dlaczego? Ponieważ najlepiej byłoby, aby wszystkie państwa wydające NOTAM za pośrednictwem EAD (European AIS Database – Europejska baza danych AIS) stosowały tę samą nomenklaturę i słownictwo, by NOTAM wydawany przez np. Danię, Francje i Polskę na ten sam temat był po prostu identyczny pod względem treści.

Czytelników zainteresowanych tą dziedziną odsyłam do dwóch powyższych publikacji albo po prostu do warszawskiego Biura NOTAM. To tak tytułem wstępu.

W powyższym (amerykańskim) przykładzie niestety najbardziej nieczytelna jest bardzo istotna dla wszystkich informacja o czasie ograniczenia:
17 0600-2000 AND 21 0600-1600, 17 APR 06:00 2010 UNTIL 21 APR 16:00 2010

Z pozoru może się wydawać, że pierwsza informacja, zaznaczona kolorem żółtym i druga - zaznaczona kolorami zielonym i niebieskim są ze sobą sprzeczne. Winę za to ponosi zastosowany sposób prezentacji danych.

Zapis oznaczony kolorem żółtym to informacja podana w polu D) oryginalnego NOTAM. Pole to podaje czasokres trwania danego ograniczenia.
Informacja zaznaczona na zielono to z kolei zdekodowane pole B) NOTAM (a więc OD kiedy ograniczenie zaczyna obowiązywać)
Część zakreślona na niebiesko, to zdekodowane dane z pola C) oryginalnego NOTAM (DO kiedy ograniczenie obowiązuje).

Zgodnie z zasadami wydawania NOTAM pola B), C) oraz D) muszą zawierać informacje SPÓJNE ze sobą. Dlatego też pole B) będzie zawsze zawierało PIERWSZĄ datę i czas ROZPOCZĘCIA ograniczenia, a pole C) NOTAM – OSTATNIĄ datę i czas ZAKOŃCZENIA tego ograniczenia.

Dodatkowo obowiązują dwie następujące zasady:

1) Jeżeli w NOTAM pole D) nie występuje – ograniczenie opisane w NOTAM jest ważne NIEPRZERWANIE (ciągle) od daty i godziny podanych w polu B) do daty i godziny podanych w polu C).

2) Jeżeli w NOTAM pole D) występuje - ograniczenie opisane w NOTAM jest ważne TYLKO W TERMINACH OPISANYCH W POLU D).

Przykład ZASADY 1:
A) EPXX
B) 0912011400
C) 0912121800
E) TWY „A” ZAMKNIĘTA

PRAWIDŁOWA INTERPRETACJA:
Na lotnisku EPXX, od 2009-12-01 od godziny 14.00 UTC do 2009-12-12 do godziny 18.00 UTC droga kołowania „A” jest zamknięta.

Brak pola D) w NOTAM powyżej powoduje, iż ograniczenie jest ważne NIEPRZERWANIE od terminu podanego w polu B) do terminu podanego w polu C).

Przykład ZASADY 2:
A) EPXX
B) 0912011400
C) 0912121800
D) 01 1400-1715, 04 1000-1500, 12 1300-1800
E) TWY „A” ZAMKNIĘTA

PRAWIDŁOWA INTERPRETACJA:
Na lotnisku EPXX, w dniach i godzinach:
1 grudnia 2009 w godzinach 14.00 – 17.15 UTC
4 grudnia 2009 w godzinach 10.00 – 15.00 UTC
12 grudnia 2009 w godzinach 13.00 – 18.00 UTC
droga kołowania „A” jest zamknięta.

W NOTAM zawierającym pole D) ograniczenie jest ważne tylko w terminach podanych w samym polu D); terminy podane w polach B) i C) określają „ramowo” daty i godziny początku i końca ograniczenia (proszę porównać zgodność zapisów zaznaczonych na zielono i niebiesko w ramce powyżej).
Ponieważ ograniczenie w drugim przykładzie NIE OBOWIĄZUJE (nie jest aktywne) poza terminami opisanymi w polu D), pilot ma prawo oczekiwać, że na lotnisku EPXX TWY „A” będzie otwarta pomiędzy podanymi w polu D) datami i godzinami to jest na przykład 1 grudnia od godziny 17.16 do 4 grudnia do godziny 09.59.

W wersji amerykańskiej przedstawionej na początku artykułu informacje są dość mocno poplątane, przynajmniej jeśli chodzi o kolejność poszczególnych pól NOTAM; znacznie bardziej zrozumiała byłaby tu wersja „czystego” NOTAM, przedstawiona poniżej (a przynajmniej zawierająca nazwy pól):

A9999/10
A) EPWW
B) 17 APR 2010 06:00 (wersja zdekodowana)
C) 21 APR 2010 16:00 (wersja zdekodowana)
D) 17 0600-2000 AND 21 0600-1600
E) TEMPORARY AIRSPACE RESERVATION …. treść ograniczenia
F) GND
G) FL095

Klaudiusz Dybowski