Europejska sonda Euclid przesłała pierwsze dane naukowe

Europejska Agencja Kosmiczna udostępniła wyjątkowe obrazy różnych części kosmosu dostarczone przez sondę Euclid oraz pierwsze zebrane przez próbnik dane naukowe. Niebawem ma się ukazać 10 kolejnych publikacji.

Celem misji Euclid jest zbadanie, w jaki sposób ciemna materia i ciemna energia wpłynęły na obecny wygląd Wszechświata.

W ramach Early Release Observations sonda Euclid nadesłała pierwsze naukowe dane i kolejną porcję zapierających dech ujęć Wszechświata (https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Euclid/ESA_s_Euclid_celebrates_first_science_with_sparkling_cosmic_views).

„Misja Euclid jest wyjątkowa i przełomowa, a ten zestaw to pierwsze upubliczniane dane – to kamień milowy” – mówi Valeria Pettorino, członkini naukowego zespołu misji.

Jak podaje ESA, instrument został skierowany w stronę 17 obiektów – od pobliskich obłoków gazu i pyłu, po odległe gromady galaktyk (https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Euclid/Euclid_s_first_images_the_dazzling_edge_of_darkness).

„Obrazy i powiązane z nimi odkrycia są imponująco różnorodne pod względem obserwowanych obiektów i odległości. Obejmują one różnorodne dziedziny, a jednak reprezentują zaledwie 24 godziny obserwacji. Dają więc przedsmak tego, co Euclid potrafi. Czekamy na kolejne sześć lat zbierania danych” – dodaje.

W czasie głównej części misji instrument ma sporządzić mapę miliardów galaktyk widocznych na ponad 1/3 nieba, badać ciemną materią oraz ciemną energię i pomóc w odpowiedzi na pytania o powstanie oraz ewolucję Wszechświata.

„Ten kosmiczny teleskop ma pozwolić na zmierzenie się z najtrudniejszymi pytaniami w kosmologii, a te wczesne obserwacje wyraźnie pokazują, że jest więcej niż zdolny sprostać temu zadaniu” – podkreśla ekspertka.

Jak podaje ESA, dostarczane przez teleskop obrazy są co najmniej cztery razy ostrzejsze, niż uzyskiwane z pomocą instrumentów naziemnych.

„Piękno misji Euclid polega na tym, że rejestruje ona duże obszary nieba z dużą dokładnością i głębią, a przy tym potrafi uchwycić szeroki zakres różnych obiektów na jednym obrazie – od słabych do jasnych, od odległych do bliskich, od największych gromad galaktyk po małe planety. Otrzymujemy jednocześnie wyjątkowo szczegółowy i szeroki obraz. Ta niesamowita wszechstronność zaowocowała licznymi nowymi wynikami naukowymi, które, w połączeniu z kolejnymi obserwacjami prowadzonymi przez Euclid w nadchodzących latach, znacząco zmienią nasze rozumienie Wszechświata” – twierdzi dyrektor ds. nauki w ESA, prof. Carole Mundell.

Obserwatorium Euclid zostało wystrzelone 1 lipca 2023 r. z przylądka Canaveral na Florydzie (USA). Przez kolejne miesiące naukowcy i inżynierowie intensywnie testowali i kalibrowali instrumenty naukowe. W ciągu sześciu lat teleskop ma dokonać przeglądu jednej trzeciej nieba z niespotykaną dotąd dokładnością i czułością. Zestawy danych będą publikowane raz do roku. Projekt prowadzony jest przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) we współpracy z NASA. (PAP)

Autor: Marek Matacz

mat/ agt/