Zlot zabytkowych szybowców

W 95 rocznicę pierwszych Krajowych Zawodów Szybowcowych, na Czarnej Górze obecnie znanej jako Litwinka, odbędzie się Zlot zabytkowych szybowców w dniach 28-30 września 2018 roku.

Miejscowość Białka Tatrzańska i położone na jej terenie wzniesienie Litwinka w roku 1923 były świadkami ważnego wydarzenia związanego z historią polskiego lotnictwa, a w szczególności lotnictwa bezsilnikowego, nazwanego w czasach późniejszych szybownictwem. Ponieważ nigdy wcześniej, nikt nie organizował takich zawodów w Polsce ich organizacja nastręczała wiele problemów. Początkowo planowano, że ta pierwsza lotnicza impreza odbędzie się na wiosnę 1923 roku, ale brak szybowców spowodował przesunięcie zawodów na okres jesienny.

Kolejnym, niezmiernie ważnym problemem było znalezienie odpowiedniego miejsca do rozegrania zawodów. Relacja ze „Skrzydlatej” z października 1938r tak oto opisała przebieg poszukiwań: „ W sierpniu gotowych było 9 szybowców: po dwa z Warszawy, Poznania, Bydgoszczy i Lublina, jeden zaś z Suchedniowa. (…) Zbudować szybowce, to była tylko połowa problemu. Trzeba było poza tym znaleźć odpowiednie teren do lotów. 15 sierpnia wyjechała z Warszawy do Zakopanego grupa przyszłych szybowników z hasłem: Jedziemy robić konkurs w Tatrach!”.

Nazajutrz rozbito namiot na znanej bywalcom górce Antałówce, położonej w samym osiedlu. Ale piloci nie zgodzili się tu latać. Na poczekaniu zaczęto szukać jakiegoś innego terenu. Dnia 17 sierpnia A.Karpiński, J.Wędrychowski i W.Ulass udali się na poszukiwania na … Czerwone Wierchy! Nic jednakże „odpowiadającego” nie znaleźli. 19-go A. Karpiński bezskutecznie penetrował zbocza Gubałówki. Wreszcie 22 sierpnia zgodzono się na Czarną Górę pod Białką.” Uroczyste otwarcie zawodów nastąpiło 30 sierpnia 1923 roku o godz. 15. Rozegrane zostały w terminie od 28 sierpnia do 13 września.

Jak doniosłe było to wydarzenie, możemy przekonać się sięgając do ówczesnej prasy "Kurier Poznański” 10 sierpnia 1923 roku donosił: "Wszystkie zapisane do konkursu płatowce (zapisano 14, wystartowało 9) nie tylko, że zbudowane są w Polsce, ale i według planów i pomysłów polskich konstruktorów (...) Specjalnie trzeba podkreślić w nadchodzącym konkursie dwie okoliczności, z których słusznie możemy czerpać zadowolenie ambicji narodowych. Po pierwsze urządzając ten konkurs - Polska staje na czwartym miejscu (po Niemczech, Francji i Anglii) w rzędzie państw, które lotem bezmotorowym się zainteresowały. Po drugie konkurs ten zawdzięczamy inicjatywie prywatnej instytucji, jaką jest poznański Związek Lotników Polskich, a wszystkie aparaty budowane są własnym kosztem konstruktorów.”

Pierwsze trzy próbne loty podczas zawodów, wykonał Tadeusz Karpiński na szybowcu Akar. Pierwszy lot trwał 68 sekund, drugi 24 sekundy, trzeci lot trwał 37 s. Na starcie stanęło ostatecznie dziesięciu pilotów przy czym dwóch pilotów latało na jednym szybowcu typu Akar. Szybowce uczestników konkursu ulokowane zostały w trzech namiotach lotniczych na zachód od zbocza, tuż za rzeką Białką. Starty przeprowadzano przy użyciu liny wzlotowej.

Regulamin zawodów przewidywał rozegranie trzech konkurencji długotrwałości lotu, przelotu i żaglowania. Na uwagę zasługuje lot wykonany przez Tadeusza Karpińskiego w dniu 1 września, który trwał 165 s. Start nastąpił podczas wichury poprzedzającej burzę, a lądowanie nastąpiło z powodu gwałtownej ulewy. Zawody były przerwane zmienna pogodą. Ostatecznie pierwsze miejsce w zawodach zajął Tadeusz Karpiński na szybowcu Akar. Warto wspomnieć, że w kwietniu 1924 roku na Babiej Górze na szybowcu tym pilot Karpiński ustanowił nowy rekord szybowcowy. Rekordowy lot wynosił 4 minuty i 5 sekund przy osiągnięciu wysokość 50 metrów.

Pierwsze Krajowe Zawody Szybowcowe rozegrane w 1923 roku zapoczątkowały współzawodnictwo w sporcie szybowcowym. Latanie nie należało wówczas do łatwych, ale na pewno do przyjemnych. Zawody te były również początkiem rywalizacji w konstruowaniu szybowców. W organizacji konkursu szybowcowego wykorzystano wszystko czym dysponowano; entuzjazm pilotów i działaczy, chęć konstruowania szybowców i samego latania.

Członkowie i sympatycy Aeroklubu Nowy Targ, chcąc upamiętnić to ważne wydarzenie z historii polskiego lotnictwa postanowili zorganizować zlot zabytkowych szybowców połączony z zawodami, które odbędzie się dokładnie w tym samym miejscu, czyli na Czarnej Górze obecnie znanej jako Litwinka. W czasie zlotu zaprezentowane zostaną szybowce pochodzące sprzed 1960 roku

Zaplanowano przeprowadzenie lotów polegających na grawitacyjnych startach szybowców ze startowiska na szczycie Litwinki (obok punktu widokowego). Starty wspomagane będą użyciem lin gumowych, a lądowania odbędą się na wyznaczonym lądowisku zlokalizowanym po zachodniej stronie Białki Tatrzańskiej.

• starty z lin gumowych szybowców Mucha 100, Mucha Std.
• prezentacja statyczna zabytkowych szybowców
• prezentacja nowoczesnych szybowców pilotowanych przez: Sebastiana Kawę, Adama Czeladzkiego, Michała Ombacha, Wojciecha Serafina

Wydarzeniami towarzyszącymi będą: loty paralotni, loty zabytkowym balonem braci Montgolfier oraz prezentacja współczesnych szybowców i pokazy modelarskie, a Tatrzański Klubu Motoryzacyjny zaprezentuje swoje zabytkowe samochody.

Plan zlotu:

29 września (sobota)
  9.00 - 10.00 – Odprawa uczestników zlotu.
10.00 - 11.00 – Uroczyste otwarcie zlotu i prezentacja zabytkowych szybowców.
11.00 - 19.00 – Pierwszy dzień zawodów zabytkowych szybowców.
Wydarzenie towarzyszące – pokaz balonów na uwięzi.

30 września (niedziela)
  9.00 - 10.00 – Odprawa uczestników zlotu.
10.00 - 14.00 – Drugi dzień zawodów zabytkowych szybowców.
14.00 - 16.00 – Prezentacja współczesnych szybowców.
16.00 – Ogłoszenie wyników i rozdanie nagród.
17.00 – Zakończenie zlotu.
Wydarzenie towarzyszące – pokaz balonów na uwięzi.

Więcej informacji na stronie www.aeroklub.nowytarg.pl