IMGW o kosztach osłony meteorologicznej

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej przedstawił swoje stanowisko w kwestii kosztów osłony meteorologicznej lotnictwa ogólnego. Artykuł IMGW jest odpowiedzią na opublikowany wcześniej artykuł p. Bogdana Bartosika pt. Ile kosztuje osłona meteorologiczna lotnictwa ogólnego?, który zdaniem IMGW wprowadza nieporozumienie.

Stanowisko IMGW:

W ostatnim okresie, na skutek publikacji na portalu dlapilota.pl, a zwłaszcza artykułu pt. Ile kosztuje osłona meteorologiczna lotnictwa ogólnego? autorstwa pana Bogdana Bartosika, narosło wiele nieporozumień dotyczących osłony meteorologicznej lotnictwa cywilnego i jego finansowania. Tymczasem zarówno koszty, jak i zasady pełnienia tej osłony są transparentne i oparte na obowiązujących przepisach prawa.

Koszty osłony meteorologicznej lotnictwa cywilnego ponoszone przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej-Państwowy Instytut Badawczy (dalej „IMGW PIB”) zostały określone zgodnie z zasadami wynikającymi m. in. z Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1794/2006 z dnia 6 grudnia 2006 r. ustanawiającego wspólny schemat opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej (dalej „Rozporządzenie Komisji nr 1794/2006”). Wysokość tych kosztów określana jest na podstawie rzeczywistych kosztów ponoszonych na ten cel, z uwzględnieniem koniecznych modyfikacji wynikających z potrzeby rozwoju osłony meteorologicznej, oraz obowiązujących regulacji prawnych. Dodatkowo, koszty meteorologicznej osłony lotnictwa cywilnego, ponoszone przez IMGW-PIB, określone zostały zgodnie z zasadami wypracowanymi przez Światową Organizację Meteorologiczną (World Meteorological Organization) i zawartymi w publikacji Word Meteorological Organization nr 904 „Guide to aeronautical meteorological services cost recovery. Principles and guidance”. Koszty te są poddawane rokrocznie szczegółowej analizie Urzędu Lotnictwa Cywilnego i zatwierdzane są przez ULC i EUROCONTROL.

Podkreślenia wymaga fakt, że koszty osłony meteorologicznej w Polsce należą do grupy najniższych w Europie, zwłaszcza w konfrontacji z powierzchnią państw członkowskich, a tym samym obszarem podlegającym służbom MET, co ilustruje poniższy wykres.

Koszty osłony meteorologicznej lotnictwa świadczonej przez IMGW-PIB nie stanowią również tajemnicy wewnątrz branży lotniczej. Dwa razy w roku IMGW-PIB bierze udział w spotkaniach organizowanych przez Urząd Lotnictwa Cywilnego, na których obecni są również przedstawiciele przewoźników korzystających z polskiej przestrzeni powietrznej. Podczas tych spotkań IMGW-PIB prezentuje szczegółowy podział kosztów, które ponosi, aby świadczone usługi osłony meteorologiczne dla lotnictwa spełniały wszelkie wymogi jakościowe, zapewniały najwyższy poziom bezpieczeństwa wykonywanych operacji lotniczych.

Zgodnie z art. 3 Rozporządzenia Komisji nr 1794/2006, wszelkie koszty związane z meteorologiczną osłoną lotnictwa cywilnego muszą być w całości pokrywane przez użytkowników przestrzeni powietrznej, aby wykluczona została niedozwolona pomoc publiczna dla użytkowników przestrzeni powietrznej. Zasada funkcjonowania schematu opłat ujęta w Rozporządzeniu Komisji nr 1794/2006 zakłada, że koszty terminalowych służb żeglugi powietrznej finansowane są z opłat terminalowych nakładanych na użytkowników służb żeglugi powietrznej i/lub innych przychodów.

Również nie jest prawdziwy pogląd, jaki zdaje się prezentować autor wymienionych publikacji, iż wyznaczenie Instytutu – analogicznie jak innych podmiotów pełniących służby żeglugi powietrznej nie jest korzystne dla użytkowników przestrzeni powietrznej. W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że w Unii Europejskiej zapewnienie konkurencji na rynku jest traktowane jako priorytet, zaś odstępstwo od zasad konkurencji przewidziane jest w prawie unijnym wówczas, jeżeli służy ono innym, nadrzędnym celom. Wyznaczenie instytucji odpowiedzialnej za prowadzenie osłony meteorologicznej, a także innych służb, na zasadach wyłączności dopuszczalne jest zarówno przez prawo unijne (artykuł 8 Rozporządzenia nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 marca 2004 r. w sprawie zapewniania służb nawigacji lotniczej w Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej, jak i prawo polskie (§ 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Transportu z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wyznaczania instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej oraz realizacji przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego jego uprawnień i obowiązków jako państwowej władzy nadzorującej osłony meteorologicznej lotnictwa cywilnego. W założeniu wyznaczenie pozwala państwom członkowskim Unii Europejskiej na racjonalne i gwarantujące bezpieczeństwo ruchu lotniczego kształtowanie systemu służb żeglugi powietrznej, oparte na działalności w pełni profesjonalnych i nieprzypadkowych jednostek. Wyznaczanie jest rozwiązaniem zwykle stosowanym w krajach Unii Europejskiej, które w tym obszarze dają prymat bezpieczeństwu ruchu lotniczego, i rezygnują z wprowadzenie zasad konkurencji, której istotą jest konkurencja cenowa, a więc również kosztowa. W sytuacji, gdy pełnienie służb żeglugi powietrznej, w tym osłony meteorologicznej, wymaga posiadania kosztownych urządzeń i instalacji i permanentnego ich odtwarzania, dopuszczenie wolnej konkurencji mogłoby doprowadzić do pogorszenia jakości osłony, na skutek poszukiwania nieracjonalnych, z punktu widzenie bezpieczeństwa, oszczędności.

Warto też zauważyć, że zakres wyznaczenia nie jest poufny, jest informacją publiczną, i jako taki, udostępniany może być zainteresowanym przez ULC zgodnie z przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej.

IMGW-PIB pełni osłonę meteorologiczną lotnictwa cywilnego profesjonalnie i według standardów europejskich, zgodnie z zasadami określonymi w Aneksu nr 3 ICAO. Faktem jest, że usługi te są świadczone odpłatnie, co jest uzasadnione zarówno względami prawnymi, jak i znajduje uzasadnienie ekonomicznie.

Odstępstwem od udostępniania przez IMGW-PIB danych nieodpłatnie, jest udostępnianie organom władzy publicznej oraz właścicielom wód lub działającym w ich imieniu zarządcom, wymienionym w przepisach prawa, danych standardowych, zbieranych i przetwarzanych w wyniku realizacji standardowych procedur, co znajduje oparcie w art. 110 ustawy z dnia 18 marca 2001 r. Prawo wodne. Prawo wodne jasno wskazuje, że właścicielem informacji zbieranych i przetwarzanych w wyniku realizacji standardowych procedur przetwarzania informacji przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną, jest Skarb Państwa (art. 110 ust. 1 Prawa wodnego), zaś tymi informacjami w imieniu Skarbu Państwa rozporządza Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Jest to jednak wyjątek od odpłatnego udostępniania danych meteorologicznych; w pozostałym zakresie i pozostałym podmiotom informacje meteorologiczne udostępniane muszą być odpłatnie, w celu zagwarantowania pokrycia kosztów. W ramach uzyskiwanych przychodów Instytut rozszerza katalog świadczonych usług. Jednym z ostatnich, innowacyjnych produktów meteorologicznej osłony lotnictwa cywilnego jest zapewnienie szybkiego dostępu do danych radarowych dla pilotów za pośrednictwem telefonów komórkowych. Ewentualne ograniczenia lub opóźnienia świadczenia pełnego wachlarza usług meteorologicznych dla lotnictwa wynikać mogą z niedoborów finansowych.

Tym niemniej Instytut w możliwym zakresie udostępnia dane meteorologiczne nieodpłatnie, czego przykładem jest m.in. strona internetowa awiacja.imgw.pl, do której dostęp jest otwarty.

Powyższe fakty i uregulowania prawne są znane wszystkim zajmującym się funkcjonowaniem służb żeglugi powietrznej, zaś pomijanie ich w publikacjach oznacza, niestety, brak rzetelności autora i wprowadzanie w błąd opinii publicznej.

IMGW

Czytaj również:
Ile kosztuje osłona meteorologiczna lotnictwa ogólnego?