Na styczniowej Glassówce o udziale Janusza Żurakowskiego w próbach samolotów w A&AAE w latach 1945-1947

imprezy

Udział Janusza Żurakowskiego w próbach samolotów w Aeroplane&Armament Experimental Establishment (Ośrodku Doświadczalnym Samolotów i Uzbrojenia) w latach 1945-1947 to temat najbliższej "Glassówki" – spotkania poświęconego polskim konstrukcjom lotniczym, które od wiosny 2004 roku współorganizowane jest przez Klub Miłośników Historii Polskiej Techniki Lotniczej i Stowarzyszenie Młodych Inżynierów Lotnictwa (SMIL).

Spotkanie odbędzie się 20 stycznia 2024 r., o godzinie 11:00 (przesunięta godzina spotkania, aby ułatwić dojazd uczestnikom spoza Warszawy) w sali nr A 6 Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa (MEiL), w budynku dawnego Instytutu Aerodynamicznego. Wejście na teren Politechniki od strony ul. Nowowiejskiej 24.

Spotkanie poprowadzi Wojtek Matusiak, ekspert w zakresie historii lotnictwa polskiego w Wielkiej Brytanii.

Janusz Żurakowski urodził się 12.09.1914 r. w Ryżawce na Ukrainie. Starszy brat Bronisław Żurakowski zainteresował go lotnictwem. Zaczęło się od budowy modeli szybowców. Żurakowski uzyskał uprawnienia pilota szybowcowego. Za sterami samolotu zasiadł w wieku piętnastu lat. W 1935 ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Lotnictwa, a dwa lata później Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie (X promocja, 12 lokata). Po promocji przydzielony został do 161 eskadry myśliwskiej 6 pułku lotniczego we Lwowie. W marcu 1939 przeniesiony został do Ułęża, na stanowisko instruktora. Był honorowym członkiem Klubu Pilotów Doświadczalnych w Polsce, z legitymacją nr 2. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939, następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii i służył w RAF. Od 5 czerwca do 28 grudnia 1942 dowodził 316 dywizjonem myśliwskim Warszawskim. W 1943 awansowany na kapitana, przydzielono mu funkcję zastępcy dowódcy skrzydła w Northolt. Otrzymał wiele odznaczeń bojowych za udział w misjach na terenie Niemiec oraz w bitwie o Anglię, m.in. Virtuti Militari i Krzyż Walecznych (trzykrotnie).

Wkrótce potem dowiedział się, że na kursie pilotów doświadczalnych w Empire Test Pilots School w Boscombe Down jest jedno miejsce dla Polaka. Jeszcze w czasie Bitwy o Anglię zetknął się w jednostce ze Zbigniewem Oleńskim, polskim przedwojennym pilotem doświadczalnym, który zainteresował go tą dziedziną pilotażu, dlatego teraz postarał się skorzystać z okazji i zdobyć miejsce w szkole. 13.03.1944 r. rozpoczął kilkumiesięczny kurs, który ukończył 23 listopada. Latał na wielu typach maszyn, doskonaląc swe umiejętności.

Od 5.01.1945 r. pracował w Boscombe Down w Aircraft & Armament Experimental Establishment (jednostce badającej nowe maszyny i rozwiązania techniczne). Został przydzielony do Eskadry C, zajmującej się samolotami morskimi. Latał i poszerzał swoją wiedzę techniczną. Tam zetknął się z myśliwcem Hornet i uległ urokowi tej lekkiej maszyny o dwóch bardzo mocnych silnikach. Właśnie tym samolotem wykonał po raz pierwszy figurę akrobacyjną, która przeszła do historii pod nazwą Zurabatic Cartwheel.

Jako jeden z niewielu Polaków 29 listopada 1945 r. lądował samolotem Supermarine "Seafire" na lotniskowcu eskortowym HMS Ravager (wykonał na nim cztery lądowania i starty). Po wojnie latał też w Eskadrze A badającej myśliwce.

Warto dodać, że do Janusza, już wiele lat wcześniej, przylgnął pseudonim Zura, znacznie łatwiejszy do wymówienia niż prawdziwe nazwisko. Co ciekawe, do dzisiaj w wielu publikacjach zagranicznych operuje się wyłącznie tym pseudonimem. W trakcie służby w Boscombe latał na ponad 30 typach samolotów produkcji brytyjskiej, kanadyjskiej i amerykańskiej. Szczególnie miło wspominał maszynę produkcji de Havilland Canada zwaną Chipmunk. Nie tylko dlatego, że zaprojektowana została przez polskiego emigranta, dawnego konstruktora PZL Wsiewołoda "Jaki" Jakimiuka.

Od 1952 mieszkał w Kanadzie. Pracował jako pilot doświadczalny w zakładach Avro Canada, był pierwszym pilotem testującym pierwszy kanadyjski myśliwiec przechwytujący CF-100 Canuck, uchodzący za jeden z najnowocześniejszych w latach 50., na którym jako pierwszy lotnik w Kanadzie pokonał barierę prędkości dźwięku oraz osiągnął prędkość 1000 mil na godzinę. W marcu 1958 rozpoczął testowanie myśliwca przechwytującego CF-105 Arrow. W zgodnej opinii fachowców był to najlepszy ponaddźwiękowy samolot myśliwski tego czasu, wyposażony w najnowocześniejszą aparaturę nawigacyjną i łącznościową oraz elektroniczne kierowanie ogniem.

W lutym 1959 zapadła polityczno-ekonomiczna decyzja premiera Diefenbakera o wstrzymaniu programu budowy CF-105 Arrow. 13 tysięcy pracowników Avro i Orenda Engines zostało zwolnionych z pracy. Zniszczono dziesiątki tysięcy rysunków konstrukcyjnych i planów samolotu. Samolot, który miał szanse zmienić stan wyposażenia lotnictwa myśliwskiego państw NATO w okresie zimnej wojny – przestał istnieć, a Żurakowski odszedł od pracy w lotnictwie, prowadził popularny wśród Polonii ośrodek wypoczynkowy Kartuzy Lodge w Barry's Bay.
(Źródło noty biograficznej: samolotypolskie.pl, Wikipedia, konstrukcjeinzynierskie.pl)

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o udziale Janusza Żurakowskiego w próbach samolotów w A&AAE w latach 1945-1947, w imieniu Wojtka Matusiaka serdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie Miłośników Polskiej Techniki Lotniczej nazwane "Glassówką".

Spotkanie odbędzie się w sali nr A 6 Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa (MEiL), w budynku dawnego Instytutu Aerodynamicznego. Wejście na teren Politechniki od strony ul. Nowowiejskiej 24. Jest to miejsce, w którym odbyło się już kilka Glassówek w 2019 i na początku 2020 r. Być może uda się uzgodnić wyjątkowo otwarcie zwykle zamkniętego w weekendy bezpośredniego wejścia do budynku. W przeciwnym razie trzeba wejść głównym wejściem, następnie korytarzem na I piętrze przejść do właściwego budynku i do sali. Poniżej schemat dojścia przygotowany przez Kol. Topczewskiego.