Tygrysie kły na Litwie, czyli o misji F-16 nad Bałtykiem

„Ja uciekam, a ty się tu z nimi pobaw” – taką rozmowę dwóch rosyjskich pilotów usłyszeli polscy lotnicy z PKW „Orlik”. O tym, jak wyglądają misje pilotów myśliwców F-16 na Litwie, opowiada ppłk Adam „Monk” Kalinowski, dowódca kontyngentu na Litwie. Uzbrojone F-16 już osiemnaście razy podrywały się w powietrze na sygnał „Alpha Scramble”, by przechwycić rosyjskie samoloty nad Bałtykiem.

Trochę niezręcznie pytać żołnierza o emocje, ale... jakie to uczucie przechwycić samolot, który próbuje naruszyć przestrzeń powietrzną, którą chronicie?

Ppłk Adam „Monk” Kalinowski: Ciężkie pytanie... (śmiech). Kiedy słyszymy sygnał „Alpha Scramble” (alarm bojowy dla dyżurujących samolotów – przyp. red.) niezwykle szybko rośnie w nas poziom adrenaliny, a z tyłu głowy pojawia się myśl: „fangs out” („wyszczerzyć kły” – to zawołanie tygrysich eskadr). Wystawiamy więc kły i jest w nas ta niezwykle silna potrzeba „dorwania”, czyli przechwycenia samolotu. A jeśli jeszcze w powietrzu spotykamy samolot bojowy... Dla nas pilotów najcenniejsze misje to te, w których spotykamy się w powietrzu z równym sobie przeciwnikiem. Jesteśmy na Litwie trzy miesiące i mieliśmy 18 alarmów. To więcej niż nasi poprzednicy z VII zmiany przez cały czas trwania ich misji. Aktywność rosyjskich samolotów jest zdecydowanie większa.

Jak przechwycenie wygląda w powietrzu?

Bardzo różnie. Opowiem o konkretnej misji. To był jeden z pierwszy alarmów „Alpha” na naszej zmianie. W powietrzu były dwa rosyjskie samoloty Su-27, a ich lot był – powiedzmy – zaczepny. Nasza para dyżurna wystartowała i po chwili była już nieopodal Rosjan. Jeden z rosyjskich pilotów powiedział wówczas drugiemu: „Ok, to ja uciekam, a ty się tu z nimi pobaw”.

I zaczęła się zabawa?

W olbrzymim cudzysłowie mówię: „zabawa”. Ponieważ to, co dzieje się w powietrzu, jest jak najbardziej poważną sprawą, a sprzęt, którego używamy, zabawką na pewno nie jest. Su-27 zaczął bardzo agresywnie manewrować. Ostre zakręty, wiraże… Chciał wejść naszym pilotom na ogon, podlecieć do nich od tyłu. Nasi oczywiście nie pozostawali dłużni. Takie manewrowanie wykonuje się w powietrzu z olbrzymią prędkością oraz z bardzo dużymi przeciążeniami. To wszystko m.in. po to, by podlecieć jak najbliżej i zrobić jak najdokładniejsze zdjęcia. Polscy piloci nie pozwolili na to Rosjaninowi. Zabawa była więc chyba niezbyt udana... (śmiech).

Powiedział Pan o zdjęciach, które piloci muszą zrobić... Czego chcą się o sobie nawzajem dowiedzieć piloci?

Może nie o sobie, ale o samolotach, za sterami których siedzą. Fotografujemy uzbrojenie, kabinę, ale najważniejszy jest numer boczny samolotu, który daje wiele informacji, m.in. jakie samoloty przylatują do Okręgu Kaliningradzkiego, jakie odlatują, czy przechodzą remonty itd. Analizowanie numerów bocznych to oczywiście zadanie nie nasze, a wojsk rozpoznawczych. My tylko dostarczamy odpowiedni materiał. Fotografujemy wszystkie samoloty, nie tylko bojowe, ale też transportowe czy rozpoznawcze.

Rosjanie też robią Wam zdjęcia?

Tak, ale polskie F-16 są wyposażone niemal identycznie. Nie mają zbyt wielu cech szczególnych, których fotografowanie mogłoby dostarczyć jakichś wyjątkowych informacji.

Mówimy o zdjęciach, ale misje przechwytywania samolotów nie są przecież rozpoznawczymi.

Ale zdjęcia to jest tylko fragment naszej misji. Głównym zadaniem jest przechwycenie samolotu, który próbuje naruszyć przestrzeń powietrzną państw nadbałtyckich. O taktyce przechwyceń z jasnych względów nie mogę mówić. Ale misja kończy się tym, że „odprowadzamy” samoloty do przestrzeni powietrznej Okręgu Kaliningradzkiego. A potem lądujemy w bazie albo wykonujemy jeszcze trening w powietrzu.

Wszystkie misje wykonujecie uzbrojonymi F-16?

Oczywiście. Każdy lot, nawet treningowy („Tango Scramble”), robimy uzbrojonym F-16. W każdej chwili może się zmienić charakter wykonywanej misji – z treningowej na bojową. Może się to zdarzyć nawet wtedy, gdy jesteśmy w powietrzu.

Jak są uzbrojone myśliwce?

W pociski rakietowe AIM-120C AMRAAM i AIM-9X Sidewinder oraz sześciolufowe działko 20 mm. Mamy też nasze „oko” podwieszone pod samolotem, czyli zasobnik celowniczy Sniper XR. Dzięki niemu jesteśmy w stanie wykonać operację zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy.

W jakiej sytuacji użylibyście uzbrojenia?

Na rozkaz CAOC-u (Combined Air Operations Centre – ośrodek dowodzenia połączonymi działaniami powietrznymi), albo w momencie, gdy ktoś zacznie strzelać do nas.

Czy w takiej sytuacji bylibyście wspierani przez żołnierzy z innych państw?

Podczas tej zmiany Baltic Air Policing jesteśmy państwem wiodącym, czyli to my odpowiadamy za każdą misję i jesteśmy podrywani jako pierwsi, gdy ogłaszany jest alarm „Alpha Scramble”. Natomiast wspierają nas niemieckie myśliwce, które znajdują się w Estonii, oraz portugalskie, które od niedawna stacjonują w Malborku. Wszystkie dodatkowe informacje o tym, jak współpracujemy, byłyby zdradzeniem naszej taktyki.

W takim razie zapytam o polski kontyngent. Podkreśla Pan, że tworzą go młodzi piloci, dla wszystkich jest to pierwsza misja.

Tak, zabrałem ze sobą młodych pilotów, ale nie mam podstaw, by wątpić w ich umiejętności. Wszyscy mają za sobą odpowiednie szkolenia oraz certyfikację do misji. Jeśli ją przeszli, to znaczy, że są gotowi do wykonywania zadań. Ale kontyngent to nie tylko piloci, właściwie zbudowaliśmy w litewskiej bazie w Szawlach taką krzesińską bazę (31 Baza Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach – przyp. red.) w skali mikro. Są tu doświadczeni technicy, którzy dbają o stan techniczny myśliwców, są ludzie od uzbrojenia samolotów, a także logistycy, ludzie od rozpoznania... Ich obecność tutaj jest na wagę złota.

Czy współpracujecie z litewskimi pilotami?

Oczywiście. Wykonywaliśmy misje treningowe z ich Albatrosami, które występowały w roli samolotów do przechwycenia. Ale za chwilę znikną one z litewskich sił powietrznych, więc te wspólne treningi się nie powtórzą. Prócz tego wspólnie z litewskimi JTAC-ami wykonywaliśmy misję wsparcia wojsk lądowych (CAS – close air support).

Co dla Pana znaczy udział w Baltic Air Policing?

Na pewno jest to realizacja założeń sojuszniczych i jest to dla mnie ważne, ale... Tak mniej patetycznie – jesteśmy od samego początku szkoleni na pilotów bojowych i stres, adrenalina to dla nas środowisko naturalne. Mamy tu prawdziwe uzbrojenie, które zamontowane jest nie tylko na naszych samolotach, ale i na statkach powietrznych, które przechwytujemy. Więc... Dla nas to jest ten czas, kiedy się spełniamy, kiedy pokazujemy tygrysie kły.
_______________________________
Ppłk Adam „Monk” Kalinowski jest doświadczonym pilotem F-16 oraz instruktorem. Służy w 31 Bazie Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach na stanowisku dowódcy grupy działań lotniczych. W powietrzu w samolotach bojowych spędził 2915 godzin, z czego niemal 2200 w myśliwcach F-16.

Ewa Korsak