Sprawozdanie z Konferencji EMF w Krakowie

W dniach 14 i 15 kwietnia 2012 w Krakowie odbyła się Konferencja Generalna Europejskiej Federacji Mikrolotowej (EMF). Organizatorem przedsięwzięcia była Lotnicza Amatorska Federacja Rzeczypospolitej Polskiej.

Konferencję rozpoczął w sobotę 14 kwietnia Dariusz Cymerys (delegat LAF RP i wiceprezydent EMF), w imieniu organizatora witając zagranicznych gości w Polsce i w Krakowie oraz informując o planowanym przebiegu obrad od strony administracyjnej. Prezydent EMF Dominique Mereuze postanowił poświęcić tę pierwszą część posiedzenia w całości sprawie polskiego lotnictwa amatorskiego, mimo, że agenda zakładała nieco inny jego przebieg.

Głos zabrał więc ponownie D. Cymerys, przedstawiając w swojej prezentacji działania LAF RP w ciągu ostatniego roku, oraz zmiany w naszej sytuacji prawnej. W skrócie omówił nowe Prawo Lotnicze, które mimo licznych błędów, daje możliwość stworzenia stosunkowo dobrej formuły lotnictwa amatorskiego w wypadku zastosowania właściwych rozporządzeń i regulacji, wraz z przekazaniem nadzoru nad lotnictwem lekkim organizacjom społecznym. Do tej ostatniej kwestii odnieśli się reprezentanci poszczególnych państw, kładąc na nią duży nacisk i szczegółowo opisywali strukturę nadzoru w swoich państwach. Jak wynikało z ich słów, na dzień dzisiejszy jest to jedyna metoda, która daje wystarczającą swobodę w lataniu amatorskim i stymuluje jego rozwój.

Delegatom przybliżone zostały również tematy spotkań w ULC, w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego, oraz spotkanie z wicepremierem Waldemarem Pawlakiem w Ministerstwie Gospodarki. Podkreślone zostały przyjazne i pełne zrozumienia stosunki z ULC, które jednak na razie nie zaowocowały znaczącymy zmianami. Mamy jednak wielką nadzieję, że do owych zmian dojdzie w najbliższym czasie. Również przychylność wicepremiera Pawlaka, oraz kontakty z BBN pozwalają nam sądzić, że nasze małe lotnictwo dostanie jeszcze w Polsce szansę, by działać normalnie. Delegaci zwracali uwagę na wielki potencjał Polski w tej dziedzinie. Jan Fridrich z Republiki Czeskiej opisał rozwój historyczny w obu krajach jako typowy przykład państw z podobnymi tradycjami lotniczymi i analogiczną sytuacją w latach 80-tych. Nieprzyjazne przepisy w Polsce w późniejszym czasie zdławiły bardzo dobrze rokujący rozwój w lotnictwie amatorskim. W Czechach natomiast decydenci ugięli się pod presją środowiska. Przypisywał to przede wszystkim lekceważeniu LAA ČR przez czeski Urząd i Aeroklub w początkowych miesiącach od powstania, co pozwoliło organizacji na gwałtowny wzrost i przejęcie nadzoru nad tzw. Sportowymi Urządzeniami Latającymi w bardzo krótkim czasie.

Dzisiejsza sytuacja polityczna nie pozwala jednak na tak nagłe i nieoczekiwane zmiany. Delegatów interesowały stosunki między LAF RP i Aeroklubem Polskim. Trzeba tutaj przyznać, że trudno było jednoznacznie odpowiedzieć nam na to pytanie, gdyż mimo zapewnień o przyjaźni, Aeroklub kilka już razy działał na szkodę naszej organizacji i niestety często zarazem na szkodę środowiska lotników-amatorów, na przykład podczas prac nad zmianami w ustawie Prawo Lotnicze.

Wiele kontrowersji wzbudziła podczas obrad informacja o strukturze Aeroklubu, który musi do października przerodzić się w federację, w innym wypadku straci status polskiego związku sportowego. W odniesieniu do tego została przedstawiona również sytuacja posiadaczy licencji FAI, którzy według nowych zasad muszą należeć do Aeroklubu, płacąc składki, lecz niewiele w zamian otrzymując. Ponadto ich miejscowe stowarzyszenia nie mogą stać się członkami Aeroklubu, gdyż ten może przyjmować jak na razie tylko osoby fizyczne.

Krzysztof Mazur z Małopolskiego Klubu Paralotniowego przedstawił list opisujący obecną skomplikowaną sytuację klubów paralotniowych, który wystosował do FAI. Delegaci, spośród których kilku jest obecnymi lub byłymi prezesami aeroklubów krajowych, a wielu działa w ich zarządach, obiecali interwencję bezpośrednio w FAI, w wypadku braku działań mających na celu zmianę obecnej sytuacji. Warto nadmienić, że prawie we wszystkich krajach posady prezesa aeroklubu krajowego, członków zarządu i kadry są społeczne, dzięki czemu są to autentyczne kluby, a ich działanie jest bardzo efektywne.

Radą skierowaną przez delegata z Irlandii do LAF RP była propozycja stworzenia długofalowego planu strategicznego, który zapewniłby realizowanie podstawowych założeń i ograniczył marnowanie energii Federacji na niepotrzebne działania.

Następnym punktem programu było sprawozdanie Prezydenta EMF Dominique Mereuze, w którym przedstawił w skrócie rozwój lotnictwa lekkiego w Europie w ciągu ostatniego półrocza. Również przedstawiciele poszczególnych asocjacji informowali o zmianach w ich krajach. Najbardziej dyskutowane były planowane zmiany w Finlandii, gdzie Urząd przedstawił projekt wciągnięcia statków powietrznych zapisanych w Załączniku II pod Część M, co utrudniłoby znacznie procedury utrzymania zdatności do lotu. Wygląda jednak na to, że Experimental ja Ultrakevyt Toimikunta z pomocą EMF będzie w stanie przekonać urzędników, by zachować status quo. Podobne tendencje pojawiały się w Irlandii.

Hiszpańska federacja AEPAL podpisała umowę z krajowym instytutem badań wypadków lotniczych, dotychczas problematyka badania wypadków mikrolotów nie była prawnie uregulowana.

Następnym punktem obrad był blok sprawozdawczy o pracach instytucji europejskich, w których EMF bierze udział. Przede wszystkim chodziło o EGAST (Europejska Grupa Bezpieczeństwa w Lotnictwie Ogólnym), która działa pod EASA, w jej spotkaniach udział bierze Jan Fridrich z Czech. Podstawowym efektem jej pracy są broszury informacyjne przypominające pilotom o najważniejszych kwestiach w bezpieczeństwie ruchu lotniczego.

Lous Berger z Belgii, który z powodu podeszłego wieku zrezygnował z funkcji wiceprezydenta EAS (organizacja Europejskie Sporty Lotnicze), opisał działalność tego organu doradczego EASA, w którym zrzeszone są, poza większością aeroklubów krajowych, również inne europejskie organizacje lotnicze.

Bardzo ważnym tematem, omawianym na forum dyskusyjnym EMF było wydanie wspólnego dokumentu z EPFU (Europejska Unia Lotnictwa Zmotoryzowanego) i EFLEVA (Europejska Federacja Lotnictwa Lekkiego, Eksperymentalnego i Zabytkowego), który zawiera apel skierowany do EASA w sprawie europejskich LSA. Według wniosków z dyskusji, kategoria ta ciągle jest niedopracowana, związanych jest z nią wiele nieścisłości. W połączeniu z licencją LAPL ma szanse na rozwój, jednak ciągle będzie mocno odbiegała od modelu amerykańskiego.

Proponowana przez J. Fridricha koncepcja użycia w LSA mechanizmów wziętych z przemysłu motoryzacyjnego (jedne normy ASTM na cały świat, deklaracja zgodności zamiast certyfikacji) są jak najbardziej logiczne i prawdopodobnie przyniosłyby ogromne zmiany na lepsze w lotnictwie amatorskim, jednak w europejskiej rzeczywistości, w której „papierowe bezpieczeństwo” jest ponad wszystko, trudno wyobrazić sobie takie rozwiązanie. Grupa robocza EASA General Aviation Strategy, w której działają delegaci EMF, przewiduje, że europejskie LSA pomimo to odwróci zastój, w którym znalazło się europejskie lotnictwo ogólne, czy jednak te przewidywania są słuszne, pokaże przyszłość.

Następnie Dominique Mereuze opisał działania mające na celu umożliwienie uczestnictwa wiatrakowców w zawodach mikrolotowych. Na czele grupy roboczej reprezentującej pilotów wiatrakowców, która pertraktuje z FAI, stanął delegat Niemiec na EMF Wolfgang Lintl. D. Mereuze opisał również w skrócie pomoc Francji dla lotników z Tunezji w celu zbudowania przepisów lotnictwa amatorskiego. Doradztwo FFPLUM w tym kraju afrykańskim doprowadziło do bardzo szybkiego wdrożenia prawa wywodzącego się z podstaw europejskich.

Kolejnym pozytywnym akcentem była informacja o podpisaniu porozumienia dotyczącego ruchu mikrolotów, oraz konstrukcji amatorskich przez Urzędy Francji i Wielkej Brytanii. Nowe uzgodnienia znacznie ułatwią poruszanie się pilotów między tymi krajami. Pojawiła się też informacja o wprowadzeniu we Francji kategorii śmigłowców ultralekkich. Udało się to dzięki pomocy asocjacji z Czech i z Włoch, w których kategoria ta jest już mocno zakorzeniona.

Znacznie mniej optymistycznie zabrzmiało sprawozdanie właśnie z Włoch, gdzie wprowadzony został „podatek od luksusu” dla właścicieli samolotów. Opłata odprowadzana jest raz w roku i wynosi 1,5 € od każdego kilograma MTOW. W obecnej chwili przylatujący obcokrajowiec jest zmuszony do wniesienia opłaty już po 48 godzinach pobytu we Włoszech. W tej chwili prowadzone są pertraktacje w sprawie przedłużenia tego czasu do 40 dni, również nie jest na razie pewne, czy podatek będzie dotyczył również statków powietrznych wg Załącznika II. W związku z tym, że w agendzie pozostały już tylko sprawy biurokracji, zarząd EMF zdecydował o skróceniu części oficjalnej konferencji do jednego dnia i przystąpiono do sprawozdania finansowego, przeprowadzonego przez skarbnika Rieteke van Luijt z Holandii.Po dyskusji Dominique Mereuze zakończył część oficjalną.

Część wieczorna zostanie zapamiętana chyba na bardzo długo przez wszystkich delegatów dzięki gościnności Prezydenta Miasta Krakowa Pana Jacka Majchrowskiego, który objął konferencję patronatem i zapewnił nam zwiedzanie starówki, oraz wydał uroczystą kolację. Warto chyba podziękować w tym miejscu przede wszystkim Pani Lucynie Rydyk i Panu Adamowi Młotowi (czynnemu spadochroniarzowi) z Urzędu Miasta, którzy włożyli wiele pracy, by uświetnić konferencję. Nie można zapominać również o drugim naszym patronie, europośle Panu Czesławie Siekierskim.

Niedziela 15 kwietnia upłynęła pod znakiem rozmów nieoficjalnych, oprócz tego Maciej Prandota członek LAF RP, zapewnił delegatom zwiedzanie kopalni soli w Wieliczce. Polska delegacja wykorzystała okazję do omówienia z partnerem czeskim dalszej perspektywy współpracy, jak również dowiedzieliśmy się wiele nowych, ważnych informacji, np. że LAA ČR z powodu presji czeskiego ministerstwa transportu będzie zmniejszać ilości „swoich” samolotów, oraz pilotów poza terenem Republiki Czeskiej. Ogólnie można w tej kwestii oczekiwać coraz więcej utrudnień, w związku z tym, niezbędna jest większa konsolidacja środowiska lotniczego i jeszcze większa aktywność w celu wprowadzenie w Polsce rozsądnych rozwiązań w lotnictwie amatorskim, gdyż niedługo nawet ucieczka do naszych południowych sąsiadów będzie niemożliwa.

Kolejna Konferencja Generalna EMF będzie miała miejsce na Malcie w dniach 13 i 14 października 2012.

Podsumowując całą konferencję w Krakowie, trzeba przyznać, że była na wysokim poziome z organizacyjnego punktu widzenia, jak również okazała się być bardzo bogata w części merytorycznej. Wierzymy, że z podobnym odczuciem wrócili do swych krajów również delegaci i mamy nadzieję, że jeszcze odwiedzą Polskę, co zresztą niektórzy z nich już zapowiedzieli. Mamy również satysfakcję z przynależności do europejskiej rodziny, możliwości czerpania z doświadczenia i wiedzy poszczególnych europejskich asocjacji, jak również nadzieję na solidarne wsparcie w rozwiązywaniu naszych problemów.

Delegat LAF RP, wiceprezydent EMF Dariusz Cymerys