Rozmowy o szansach i zagrożeniach technologii Bezzałogowych Statków Powietrznych

W dniu 5 lipca 2019 r. Ministerstwo Infrastruktury gościło ekspertów zaangażowanych w rozwój branży Bezzałogowych Statków Powietrznych (BSP). Celem spotkania było omówienie kolejnego etapu realizacji programu Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów (CEDD), związanego z wypracowywaniem standardów prawno-organizacyjnych dla bezpiecznego użytkowania dronów w przestrzeni publicznej. Tym razem eksperci skupili się na systemach zabezpieczeń antydronowych, których zadaniem jest uniemożliwienie niezgodnego z prawem i niebezpiecznego dla zdrowia i życia korzystania z bezzałogowców.

Drony przestają być nowinką technologiczną dla pasjonatów i hobbystów. Ich potencjał użytkowy dla obywateli, administracji i biznesu wydaje się być nieograniczony. Istnieje jednak realne zagrożenie, że będą również wykorzystywane w celach przestępczych, stanowiąc poważne zagrożenie dla życia i zdrowia obywateli. Szczególnej ochrony wymaga infrastruktura krytyczna, a zwłaszcza systemy zaopatrzenia w energię, żywność, wodę i paliwa, obiekty transportowe (lotniska i porty), sieci teleinformatyczne, systemy łączności, ochrony zdrowia, produkcji i składowania niebezpiecznych materiałów, a także duże skupiska ludzkie.

Stąd konieczność wypracowania spójnych standardów i regulacji, które z jednej strony dadzą przestrzeń do rozwoju technologii BSP i jej szerokiego zastosowania w gospodarce, a z drugiej zapewnią bezpieczeństwo obywatelom oraz kluczowej dla bezpieczeństwa państwa infrastrukturze. Dyskutowali o tym przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury, Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, policji, straży granicznej, Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, spółek energetycznych i przedstawicieli branży BSP.

– Centralny Europejski Demonstrator Dronów stwarza warunki do testowania i poszukiwania użytecznych zastosowań dronów latających autonomicznie – powiedziała Małgorzata Darowska, pełnomocnik Ministra Infrastruktury ds. Bezzałogowych Statków Powietrznych. – By jednak mogły one być wprowadzone na rynek do użytku komercyjnego, konieczne jest wprowadzenie regulacji i standardów, które pozwolą korzystać z szybko rozwijającej się technologii BSP w sposób niezagrażający życiu i zdrowiu. Stąd też konieczność połączenia wysiłków licznych zaangażowanych instytucji i organizacji tak, by w sposób usystematyzowany i spójny stworzyć system gwarantujący bezpieczeństwo obywatelom – dodała.

– Bezzałogowe statki powietrzne to obszar, który jest obecnie regulowany. Już od połowy przyszłego roku, na mocy przyjętych niedawno przepisów Komisji Europejskiej, na producentów zostaje nałożony obowiązek certyfikacji i rejestracji dronów, tak by spełniały one określone wymogi techniczne i mogły być bez trudu zidentyfikowane przez instytucje kontrolujące przestrzeń powietrzną – mówił dyrektor Departamentu Bezzałogowych Statków Powietrznych z Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Paweł Szymański. – Inną kwestią jest wykrywanie i neutralizowanie BSP używanych niezgodnie z prawem i stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa i obywateli. Ten obszar wymaga szczególnie wnikliwych analiz i ścisłej współpracy wszystkich instytucji państwowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.

(fot. Wojciech Mateusiak)

CEDD skupia się na działaniach pilotażowych, tzw. demonstratorach, prowadzonych na wyselekcjonowanych, specjalnie przygotowanych obszarach testowych, które pozwolą ocenić bezpieczeństwo technologii przed dopuszczeniem do zastosowania w realnych warunkach. Niezwykle istotną rolę odgrywa tu Polska Agencja Żeglugi Powietrznej, która zarządza polską przestrzenią powietrzną i ruchem lotniczym.

– Obowiązkiem PAŻP jest takie zorganizowanie przestrzeni powietrznej, by znalazło się w niej miejsce dla lotnictwa cywilnego i dla nowoczesnych urządzeń typu BSP – tłumaczył przedstawiciel PAŻP Tomasz Kłosowicz. – Integrujemy potrzeby i oczekiwania wszystkich użytkowników polskiej przestrzeni. Chcemy wnieść do dalszego testowania w ramach CEDD nowoczesne i kompleksowe rozwiązania dotyczące integracji ruchu bezzałogowego z załogowym ruchem lotniczym. Nasze działania we współpracy z Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym i Politechniką Poznańską w ramach projektu NaviHub zakładają również możliwość testowania i oceny systemów antydronowych na potrzeby wdrożeń takich rozwiązań przez lotniska i infrastrukturę krytyczną.

(fot. Wojciech Mateusiak)

Aktywnym uczestnikiem projektu CEDD od niemal początku jego powstania jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, skupiająca 41 miast i gmin województwa śląskiego. Na jej terenie są dostępne dwa wyznaczone przez PAŻP obszary do przeprowadzania testów i badań technologii związanych z użytkowaniem bezzałogowych statków powietrznych.

– Ochrona infrastruktury krytycznej jest bez wątpienia jednym z najistotniejszych elementów prac związanych ze standaryzacją i uregulowaniem korzystania z technologii BSP w przestrzeni powietrznej – powiedział wiceprzewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Grzegorz Podlewski. – My, jako samorządowcy, dostrzegamy również konieczność dialogu ze społeczeństwem. Nowości technologiczne, które wkraczają w przestrzeń publiczną, często rodzą pytania o bezpieczeństwo, ochronę prywatności, intymności, itp. Dlatego, poza udostępnieniem naszej przestrzeni do testowania technologii dronowych i systemów zabezpieczeń antydronowych, chcemy również prowadzić aktywny dialog z lokalnymi społecznościami.

Rynek bezzałogowych statków powietrznych jest nie tylko dynamicznie rosnącą, atrakcyjną i perspektywiczną gałęzią gospodarki, ale też potencjalnym źródłem zagrożeń zarówno dla ludności cywilnej, jak i dla ważnych obiektów strategicznych, które od strony powietrznej są zazwyczaj całkowicie otwarte. Program CEDD powstał między innymi po to, by wypracować standardy i regulacje dla skutecznych systemów antydronowych. Dlatego kolejnym krokiem będzie powołanie grupy roboczej pod auspicjami Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, by wypracować dobre praktyki dla ochrony obiektów krytycznych przed nieuprawnionym korzystaniem z dronów. Powstaną one w ścisłej współpracy z organizacjami zaangażowanymi w rozwój technologii dronowych, instytucjami zarządzającymi infrastrukturą krytyczną oraz urzędami państwowymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo.

– Cieszy zaangażowanie i chęć współpracy ze strony wszystkich tych instytucji, zwłaszcza tych, które w korzystaniu z technologii BSP widzą nowy potencjał dla obywateli, administracji i biznesu – podsumowała Małgorzata Darowska.

Centralnoeuropejski Demonstrator Dronów (CEDD) to program uruchomiony na mocy porozumienia zawartego 12 września 2018 r. przez Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC), Polską Agencję Żeglugi Powietrznej (PAŻP) i Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię GZM. Głównym celem programu CEDD jest stworzenie miejsca, w którym firmy, ośrodki badawcze, instytuty naukowe, instytucje państwowe, samorządy, inwestorzy i inne podmioty związane z branżą BSP będą testować automatyczne i autonomiczne platformy bezzałogowe oraz różne scenariusze ich zastosowania przed wprowadzeniem na rynek do użytku komercyjnego.