Polscy kontrolerzy ruchu lotniczego pracują nad wykorzystaniem technologii 4D

Polscy kontrolerzy ruchu lotniczego pracują nad rozwiązaniem, które pozwoli im określać pozycję samolotu w czterech wymiarach – szerokości i długości geograficznej, wysokości oraz w czasie. Dzięki temu PAŻP będzie efektywniej zarządzała ruchem lotniczym.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP) jako jedyna instytucja w Polsce, szkoli i zatrudnia cywilnych kontrolerów oraz zarządza ruchem lotniczym na naszym niebie. PAŻP dba o bezpieczeństwo samolotów lądujących i odlatujących z polskich lotnisk, a także przelatujących przez nasz kraj.

Do zarządzana ruchem lotniczym kontrolerzy używają obecnie zaimplementowany w 2013 roku system operacyjny Pegasus_21.

"Specjaliści i kontrolerzy PAŻP we współpracy z dostawcą zarządzania ruchem lotniczym oraz innymi agencjami odpowiedzialnymi za ruch lotniczy w Europie, pracują już nad wdrożeniem w ciągu najbliższych 5-6 lat systemu – iTEC, który będzie wykorzystywać najbardziej zaawansowane technologie oparte o trajektorię 4D; rozwiązanie to polega na określaniu pozycji samolotu w czterech wymiarach – szerokości i długości geograficznej, wysokości oraz w czasie – zamiast, jak dotychczas, w trzech. Trajektoria 4D umożliwi precyzyjne śledzenie lotów i pozwoli na efektywniejsze kierowanie ruchem lotniczym, zarządzanie strumieniami ruchu lotniczego i szybkie przeprogramowanie tras. Zmniejszy liczbę opóźnień i odwołanych lotów" – powiedziała w rozmowie z PAP p.o. prezesa PAŻP Magdalena Jaworska.

W lipcu tego roku PAŻP podpisał pierwsze umowy dotyczące rozwoju platformy testowej iTec, która stanowi pierwszy krok w kierunku przejścia do nowego systemu zarządzania ruchem lotniczym. Projekt jest realizowany we współpracy z litewską agencją Oro Navigacija, przy wsparciu wiodących agencji z Europy – brytyjskiego NATS, niemieckiego DFS, hiszpańskiego ENAIRE, holenderskiego LVNL i norweskiego Avinor. W ramach współpracy w stworzonym przez Polskę i Litwę wspólnym funkcjonalnym bloku przestrzeni powietrznej (Functional Airspace Block) tj. FAB-em Bałtyckim, będzie implementowany jeden wspólny system operacyjny.

"W ciągu pięciu lat wszystkie najważniejsze Centra Zarządzania Ruchem Lotniczym w Europie będą wykorzystywały system iTec. Jest to ważny krok w kierunku utworzenia jednolitego, sprawnie zorganizowanego systemu europejskiej przestrzeni powietrznej, umożliwia kontrolę lotu w obrazie 4D, wykrywanie potencjalnych niebezpiecznych sytuacji, monitorowanie ścieżki lotu oraz operacji lotniczych" – mówiła Jaworska.

Jak dodała, iTec pozwoli także na jeszcze bardziej elastyczne zarządzanie przestrzenią powietrzną i będzie zdolny do reagowania na wzrastający ruch lotniczy, warunki pogodowe oraz możliwość adaptacji do zarezerwowanych stref wojskowych.

"Chcielibyśmy, aby ten system był już wykorzystywany w nowym centrum operacyjnym PAŻP, które planujemy wybudować w podwarszawskich Regułach" – powiedziała Jaworska.

Dwuetapowy konkurs na opracowanie koncepcji inwestycji został już ogłoszony. Jego rozstrzygnięcie planowane jest w maju 2017 roku.

Agencja już teraz pracuje na dwóch, stworzonych przez siebie nowoczesnych systemach wspomagających zarządzanie ruchem lotniczym: CAT i Pandora.

"Stworzony przez PAŻP system CAT informuje kontrolerów o bieżącym i planowanym wykorzystaniu przestrzeni powietrznej. Wbudowane w systemie filtry czasu i wysokości umożliwiają monitorowanie wykorzystania struktur przestrzeni powietrznej w czasie rzeczywistym. System ten wspiera bezpieczeństwo zapewniając dostęp do niezbędnych informacji" – tłumaczyła Jaworska. Z systemu tego korzystają m.in. Siły Powietrzne RP.

System Pandora, to zintegrowany system zobrazowania danych służb ruchu lotniczego. "Pandora integruje informacje istotne dla wszystkich służb żeglugi powietrznej, na przykład dokumenty Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), bazy Eurocontrol, dane meteorologiczne tekstowe, graficzne, zdjęcia satelitarne, bieżące częstotliwości radiowe, mapy wszystkich lotnisk oraz przestrzeni powietrznej, dane techniczne samolotów, czy procedury awaryjne. To wszystko jest w jednym miejscu, co pozwala na szybką weryfikację informacji i sprawne podejmowanie decyzji przez kontrolerów" – powiedziała szefowa PAŻP.

W PAŻP pracuje ponad 500 kontrolerów ruchu lotniczego. W polskiej przestrzeni powietrznej obecnie wykonywanych jest rocznie ok. 700 tys. operacji, czyli startów i lądowań samolotów na polskich lotniskach pasażerskich. Według prognoz, w najbliższych latach liczba tych operacji wzrośnie do prawie półtora miliona rocznie.

Aneta Oksiuta