Ułatwienia dla przedsiębiorców i obywateli w zakresie lotnictwa cywilnego

W odpowiedzi na zapytanie posła Adama Szejnfelda, szefa sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw związanych z ograniczeniem biurokracji, Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego przedstawił najważniejsze działania podjęte od 1 stycznia 2008 roku do 1 lipca 2013 roku, których celem było usunięcie barier administracyjnych w zakresie lotnictwa cywilnego. Działania te są efektem nowelizacji ustawy Prawo lotnicze oraz procesu wydawania rozporządzeń wykonawczych.

Nowelizacja ustawy Prawo lotnicze umożliwiła przeprowadzenie szeregu zmian w przepisach, które ułatwiają i usprawniają funkcjonowanie podmiotów gospodarczych w branży lotniczej, bez obniżenia poziomu bezpieczeństwa lotniczego. Dostrzegając konieczność liberalizacji przepisów, Urząd Lotnictwa Cywilnego podjął działania redukujące nadmierne obciążenia administracyjne. Zrezygnowano z konieczności uzyskiwania certyfikatu AOC z wykorzystaniem innych statków niż samoloty, śmigłowce, szybowce i balony, ograniczono zakres certyfikacji AWC tylko do tych statków powietrznych, dla których wymagane jest świadectwo zdatności do lotu, ograniczono zakres certyfikacji AHAC tylko do obsługi materiałów niebezpiecznych i zaopatrywania w paliwo, wprowadzono ograniczoną certyfikację podmiotów zajmujących się zarządzaniem lotniskami publicznymi (pełna certyfikacja dotyczy tylko lotnisk objętych obowiązkiem na podstawie prawa UE), zniesiony został obowiązek przeprowadzania certyfikacji ośrodków szkolenia lotniczego prowadzących działalność szkoleniową w celu uzyskania świadectw kwalifikacji oraz wpisywanych do nich uprawnień. Podobnie zrezygnowano z konieczności uzyskiwania zezwoleń na sprzedaż przewozów lotniczych dla przewoźników zarejestrowanych w Unii Europejskiej, zniesiono wymóg zatwierdzania opłat lotniskowych przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego przed ich wejściem w życie w przypadku lotnisk obsługujących rocznie poniżej 5 mln pasażerów, odstąpiono od zatwierdzania przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego Planu Działania w Sytuacji Zagrożenia (PDSZ) na lotniskach oraz wprowadzono możliwość zakładania okresowo funkcjonujących lądowisk (do 14 dni w roku) bez potrzeby podejmowania działań administracyjnych, takich jak wpis do ewidencji lądowisk w ULC.

Ograniczenie ilości wymaganych dokumentów to jeden z elementów odbiurokratyzowania pracy Urzędu. Równie istotne zmiany w prawie lotniczym to liberalizacja przepisów w kierunku ich uproszczenia. Szczególnie widoczne zmiany nastąpiły w obszarze lotnisk. Zliberalizowano postanowienia dotyczące kontroli i własności podmiotów zarządzających lotniskami poprzez dopuszczenie podmiotów z Unii Europejskiej, a poprzez utworzenie w systemie prawa lotniczego nowej kategorii lotnisk, tj. lotnisk o ograniczonej certyfikacji zróżnicowano i złagodzono wymagania wobec tak zwanych mniejszych lotnisk. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom zarządzających lotniskami umożliwiono czasowe otwarcie lotniska użytku wyłącznego do użytku publicznego dla określonej kategorii statków powietrznych lub w określonych porach dnia oraz umożliwiono zarządzającemu lotniskiem nieposiadającemu lotniczego przejścia granicznego, udostępnienie lotniska do wykonywania międzynarodowych lotów niehandlowych, na przykład w celu przeprowadzenia pokazów lotniczych, po spełnieniu określonych wymagań. Ponadto wprowadzono szereg usprawnień w przepisach dotyczących lądowisk, w tym m.in. uchylono przepis nakazujący odpowiednie stosowanie do lądowisk przepisów dotyczących lotnisk oraz umożliwiono – w ograniczonym zakresie - wykonywanie przewozu lotniczego z lądowisk.

Oprócz zmian w ustawie Prawo lotnicze zmodyfikowano wiele przepisów na poziomie rozporządzeń. Uproszczenie szczególnie zauważalne będzie dla budujących statki powietrzne amatorsko lub na własny użytek. Dzięki wyłączeniu stosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych statków powietrznych osoby te nie będą musiały, tak jak dotychczas, spełniać przepisów z zakresu bezpieczeństwa eksploatacji oraz zdatności do lotu dedykowanych certyfikowanym statkom powietrznym.

Natomiast wszystkim zainteresowanym lotnictwem amatorskim oraz eksperymentalnym, dzięki ujednoliceniu i uproszeniu przepisów oraz procedur postępowania przy dopuszczaniu do lotu statków powietrznych nieobjętych nadzorem EASA, umożliwiono budowę własnych, innowacyjnych projektów, odbudowę konstrukcji zabytkowych, przywracanie do stanu lotnego historycznych statków powietrznych, a także budowę historycznych i wojskowych replik statków powietrznych. Po przekwalifikowaniu na wersję cywilną wojskowych statków powietrznych, zarówno historycznych, jak i tych współczesnych będą one mogły być dopuszczone do cywilnego użytkowania.

Zmniejszenie liczby składanych dokumentów i zamiana kultury zaświadczeń na kulturę oświadczeń będą również zauważalne w wielu innych obszarach, w tym m.in. przez zarządzających lotniskami, podmioty prowadzące obsługę naziemną oraz zapewniające ochronę lotnictwa cywilnego.

Wiele ułatwień wprowadzono również w obszarze personelu lotniczego, m.in. rozpoczęto wydawanie bezterminowych świadectw kwalifikacji członków personelu lotniczego, których ważność uzależniona została od ważności, co najmniej jednego uprawnienia podstawowego.

W zakresie ułatwień dla obywateli warto wymienić działalność funkcjonującej w ramach Urzędu Lotnictwa Cywilnego Komisji Ochrony Praw Pasażerów, która nakłania strony postępowania do ugodowego zakończenia sprawy, tj. przed wydaniem decyzji wypłacenia pasażerom należnego odszkodowania lub zwrotu kosztów.